ΘΡΑΚΙΩΤΕΣ ΦΙΛΙΚΟΙ ΚΑΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΘΡΑΚΩΝ ΣΤΟΝ “ΙΕΡΟ ΛΟΧΟ” ΤΟΥ ΥΨΗΛΑΝΤΗ

ΘΡΑΚΙΩΤΕΣ ΦΙΛΙΚΟI

Η Φιλική Εταιρεία ιδρύθηκε το 1814 από τους Νικόλαο Σκουφά, Αθανάσιο Τσακάλωφ και Εμμανουήλ Ξάνθο, στην Οδησσό της Ρωσίας. Κατά την έκφραση του Ιωάννη Φιλήμωνα " αν οι έλληνες έμποροι της Δύσης εκυοφόρησαν την επανάσταση τον '21 και Έλληνες έμποροι της Οδησσού την γέννησαν, Έλληνες της Θράκης την εθήλασαν".

Το 1815 μυήθηκε στην Εταιρεία ο Φιλιππούπολίτης Αντώνιος Κομιζοπούλος, έμπορος στη Μόσχα. Για την εντιμότητα του τον προσέλαβαν ως τέταρτο μέλος της μυστικής αρχής. Απόδειξη, του ότι ήταν τέταρτο μέλος στη Φιλική Εταιρεία, αποτελούν τα συνθηματικά τον στοιχεία Α.Ε. (Α.Β. του Τσακάλωφ, Α.Γ. του Σκουφά, και Α.Δ. του Ξάνθου).

Ο Ιωάννης Φιλήμων στο "Δοκίμιο παρά της Φιλικής Εταιρείας ", καταγράφει τους παρακάτω Θρακιώτες, όπως καταχωρήθηκαν στα "Θρακικά παρ. του Γ' τόμου:

7. Αθανασίου Θεόδωρος από Φιλιππούπολη, κατήχθηκε το 1820, 

29. Ανώνυμος από Φιλιππούπολη, κατήχθηκε το 1820,
45. Αυξεντιάδης Αναγνώστης από Μεσημβρία, το 1820, 

54. Κέλκος Αδαμάντιος από Βουλγαρία, το 1817,
78. Γεβίδης Γεώργιος από Μαρώνεια, το 1819, 

89. Γκίκας Παρασκευάς από Αίνο, το 1821, 

133. Ελευθερίου Ιωάννης από Βάρνα, το 1820,
168. Ιωαννίκιος ιεροδιάκονος (αργότερα Μητροπολίτης) από Γιμουρτζίνα (Κομοτηνή), το 1819,
237. Κομνηνός Αναστάσιος από Μεσημβρία, το 1819, 

252. Κουμπάρης Σταμάτιος από Μεσημβρία, το 1819, 

253. Κουμπάρης Αλέξιος Δ. από Μεσημβρία, το 1820 

254. Κουμπάρης Κυριάκος από Μεσημβρία, το 1818,
255. Κουμπάρης Παναγιώτης Λαμ. από Μεσημβρία, το 1820,
279. Κώκιας Χ. Σωτήρης από Αδριανούπολη, κατήχθηκε το 1821, 

281. Κωνσταντινίδης, από Σωζόπολη, το 1821,
286. Κώνστας Δημήτριος, από Αγχίαλο, το 1820,
305. Λέτζογλους Δημήτριος, από Αδριανούπολη, το 1821, 

339. Μαρκέλος Λάσκαρης Παπά, από Μάδυτο, το 1819,
407. Νέστορος Ζαφείριος, από Αγχίαλο, το 1821,
4Π8. Νέστωρ Κωνσταντίνος, από Αγχίαλο, το 1821,
411. Νίκογλους Ιωάννης Παπά, από Φιλ/λη, το 1821,
412. Νίκογλους Κωνσταντίνος Παπά, από Φιλ/λη, τπ 1821,
415. Νικολάου Παραιτκενάς, από Βάρνα, το 1821,
416. Νικολάου Κριονάς Παπά, από Λουλέ Μπουργάζ, το 1819,
437. Παλαιολόγος Αντώνιος, από Αγχίαλο, το 1821,
438. Παλαιολόγος Παύλος, από Αγχίαλο, το 1821,
521. Ποργιάτης Θ. Αθανάσιος, από Σέλιμνο, το 1819,
554. Σγουρός Γεώργος, από Αγχίαλο, το 1821,
653. Φραντζεσκασάρωφ Λουκάς, από Αίνο, το 1821,
672. Χατζηϊωάννου Αναστάσιος, από Αγαθούπολη, το 1821,
677. Χατζηστάνου Δημήτριος Ν., από Αδριανούπολη, το 1819,

Από τους 700 που καταγράφει ο Ιωάννης Φιλήμων, οι 31 είναι Θράκες. Από άλλες πηγές πληροφορούμαστε τους παρακάτω:

Χατζή-Αντώνη Βισβίση, από Λίνο (παρακάτω τα αναφέρουμε λεπτομερώς). Κομιζοπούλο Αντώνιο, (που προαναφέραμε)
Παπαδόπουλο Κάρπο, από Αίνο Μαλαξό Μακάριο, από Αγχίαλο, (2)
Μαρασλή Γρηγόριο, Ιω., από Μαράς της Φιλιππούπολης, Λεοντίδη Λέων, από Κωνσταντινούπολη, και Γεώργιο Αινιάνα,
Παυλίδη, από Αδριανούπολη,
Κομιζόπουλο Γεώργιο, από Φιλιππούπολη, κατήχθηκε το 1818,
Χατζησλάνογλου Ν. και Χατζηγιώργη Δημητρίου, από περιοχές τον Έβρου
Καράμπελια ή Μπελιά Θανάση.

Σημαντικότερη λοιπόν προσφορά των Θρακών, πριν ακόμα ξεσπάσει η επανάσταση.

ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΘΡΑΚΩΝ ΣΤΟΝ “ΙΕΡΟ ΛΟΧΟ” ΤΟΥ ΥΨΗΛΑΝΤΗ

Η 25η Μαρτίου 1821 θεωρείται ως μέρα έναρξης της Ελληνικής Επανάστασης, είναι η μέρα ύψωσης της Ελληνικής σημαίας στην Αγία Λαύρα. Στην πραγματικότητα όμως, η Επανάσταση αρχίζει πολύ νωρίτερα, τη μέρα που o Υψηλάντης, περνώντας από τη Βεσσαραβία και τη Μολδαβία, έφτασε στο Ιάσιο, απ όπου έστειλε τη γνωστή προκήρυξή του: "Μάχου υπέρ πίστεως και πατρίδος" σε όλους τους έλληνες. Η μέρα αυτή ήταν η 22η Φεβρουαρίου 1821.

Βέβαια το κίνημα τον Υψηλάντη είχε άσχημο τέλος, όμως οι επιπτώσεις του για την έκβαση τον αγώνα ήταν καθοριστικές.

Πολλοί ήταν οι Θρακιώτες που κατετάγησαν στον "Ιερό Λόχο" του. Οι ίδιοι οι Υψηλάντες στα "Αφιερωτικά” τους προς την Φιλική Εταιρεία έγγραφα, δηλώνουν πατρίδα τους την Κωνσταντινούπολη, που ανήκει στη Θράκη.

Οι αδελφοί Ξ ε ν ο κ ρ ά τ η , Κωνσταντίνος και Πασχάλης, γεννήθηκαν στο Σαμμάκοβο των Σαράντα Εκκλησιών, στα τέλη τον 18ου αιώνα, από πολύ φτωχή οικογένεια. Λίγο αργότερα μετανάστευσαν στη Ρουμανία. Ο Κωνσταντίνος και o Πασχάλης κατατάχτηκαν στον Ιερό Λόχο του Αλέξανδρου Υψηλάντη και πολέμησαν το 1821, στο Σκουλένι και στο Δραγατσάνι, όπου ο Πασχάλης έπεσε μαχόμενος.

Ο Κωνσταντίνος ήταν από τους λίγους που γλίτωσαν. Στα χρόνια που ακολούθησαν, ασχολήθηκε με τη γεωργία και δημιούργησε μεγάλη περιουσία στο Βουκουρέστι. Μαζί με τον άλλο αδερφό τον (Θεόδωρο) ξόδεψαν τη μεγάλη τους περιουσία για φιλανθρωπικά και κοινωφελή έργα. Το σπίτι τους στο Βουκουρέστι έγινε νοσοκομείο της ομογένειας και με έξοδά τους λειτούργησαν σχολεία στο Σαμμάκοβο και τη Βιζύη, παρθεναγωγείο στο Μεσολόγγι, η Θεολογική Σχολή της Χάλκης και άλλα πολλά.

Στο Εθνολογικό Μουσείο της Αθήνας (Παλιά Βουλή), εκτίθενται τα μοναδικά αντικείμενα που υπάρχουν από τον Ιερό Λόχου και ανήκουν στον Κωνσταντίνο Ξενοκράτη. Κάθε 25η Μαρτίου φορούσε με περηφάνια τη στολή του, η οποία μετά το Θάνατο τον, το 1876, χαρίστηκε στο Έθνος από την οικογένειά του.

Ένας άλλος ηρωικός οπλαρχηγός, που πήρε μέρος στους αγώνες της Μολδοβλαχίας, ήταν ο Αθανάσιος Μ π ε λ ι ά ς ή Κ α ρ ά μ π ε λ ι α ς , που γεννήθηκε στην Κορνοφωλιά τον Έβρου γύρω στα 1795. Το όνομα του μαρτυρά τα προβλήματα που δημιουργούσε στους Τούρκους (=μαύρος μπελιάς). Γνωστός ως καπετάν Θανάσης ήταν αρχηγός αντάρτικου τμήματος στο βουνό Γκίμπρενα της επαρχίας Σουφλίου και μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία το 1818. Μετά από συνεννοήσεις βρέθηκε στη Μολδοβλαχίας δίπλα στον Αλέξανδρο Υψηλάντη. Εκεί πολέμησε πριν εκδηλωθεί η επανάσταση στη Νότια Ελλάδα. Μετά την αποτυχία του κινήματος, ο Καραμπελιάς στο δρόμο για την επαναστατημένη Ελλάδα, έπεσε σε ενέδρα και τραυματισμένος πιάστηκε αιχμάλωτος στη Ροδόπη. Σιδεροδεμένος οδηγήθηκε στην Αδριανούπολη όπου και κρεμάστηκε. Για τους Θρακιώτες έγινε Θρύλος. Ο χαμός τον έγινε τραγούδι.

Μαζί την αναφέρεται ότι πολέμησε και ο Γιάννης Κ α ρ α γ ι ά ν ν η ς , από το χωριό Σαχίνκιοϊ Μαλγάρων της Ανατολικής Θράκης, και λέγεται ότι και οι δυο οδήγησαν από περιοχές της Θράκης 1500 πολεμιστές στη Μολδοβλαχία. Εκεί αγωνίστηκε ο συγχωριανός του Καραμπελιά, Γ ι α ν ν α κ ο ύ δ η ς , ο οποίος γλίτωσε και μετά, αφού πολέμησε στη Νότια Ελλάδα, γύρισε στην Κορνοφωλιά του Έβρου. Οι Θρακιώτες τον ονόμασαν Καρακατσιάνη, γιατί φορούσε σαρακατσάνικα ρούχα.
Ένας Αδριανουπολίτης από τους πολλούς, που αγωνίστηκαν με τον Αλέξανδρο Υψηλάντη και έπεσε ένδοξα τον Ιούνιο τον 1821 στο Δραγατσάνι, ήταν ο Κωνσταντίνος Τριτζόπουλης, σύζυγος της καπετάνισσας Άννας Λαούπη Τριτζοπούλον.

Ο Γεώργιος Μαμέλης στη διάλεξή του: " Η προσφορά των Θρακών εις την Επανάσταση του 1821", σημειώνει: " μια άλλη ομάδα επαναστατών από το Ορτάκιοi Αδριανουπόλεως που το όνομα του αρχηγού της μιας μένει άγνωστο, διασχίζει τα εδάφη της σημερινής Βουλγαρίας, φτάνει στη Μολδαβία και ενισχύει με το στρατό του Υψηλάντη. Παίρνει μέρος στον αγώνα και μετά την αποτυχία της επανάστασης της ηγεμονίες ξεκινά από κει, διασχίζει τη Βαλκανική και. πολεμώντας όπως οι Μύριοι του Ξενοφώντα φτάνει στην Ελλάδα και αγωνίζεται πλάι στους Ρουμελιώτες... Ο δυνάστης απάντησε με τον ανασκολοπισμό των προυχόντων που πλήρωσαν το τόλμημα τους των συμπατριωτών του. 

Ο τόπος μεταξύ Ορτάκιοι και Λιτίστσης πήρε το όνομα παλουκωμένος για να θυμίζει το φριχτό βασανιστήριο των μαρτύρων. " Τελευταία θ' αναφέρουμε σε μια ηρωική οικογένεια, από τη Βύσσα τον Έβρου, της οποίας όλοι οι άντρες πολέμησαν στη Μολδοβλαχία. Πρόκειται για το σοι του Γιώργη Παπά ή Κιχραγιώργου, τα αδέλφια του: Δημήτρη, Μιχάλη, Μανόλη, Σταύρο, Πασχάλη και το γιο του. Ο Κυχραγιώργου πήρε μέρος σε ολόκληρη την εκστρατεία και διακρίθηκε στις μάχες του Γαλάζιου και του Σκουλενίου. 

Στην τελευταία μάχη, αφού έχασε και τους πέντε αδερφούς του, τραυματίστηκε ο ίδιος βαριά και μεταφέρθηκε μισοπεθαμένος στο Ρώσσικο έδαφος, παρόλο που ζήτησε να πεθάνει κοντά στα αδέρφια του. Διασώθηκε και εγκαταστάθηκε στο Κισνοβιο. Το 1823 μαζί με άλλους Έλληνες, ανέπτυξε μεγάλη δραστηριότητα για τη δημιουργία εκστρατευτικού σώματος που θα ξεσήκωνε τη Βόρεια Θράκη. 

Επειδή προδόθηκε στις Ρωσσικές Αρχές, με το εθελοντικό σώμα του έφυγε και, αφού διέσχισε την Τουρκία, έφτασε στην Ελλάδα και πολέμησε με τον Μαυροκορδάτο στο Μεσολόγγι, με το γενναίο Κολοκοτρώνη στη Δραμπάλα, με τον Καραϊσκάκη στο Χαϊδάρι, Αράχοβα κ.ά. 

Μετά την απελευθέρωση δεν αμείφθηκε. Έζησε ως ρακοπώλης στην Αθήνα και πέθανε το 1854 από χολέρα.

ΠΗΓΗ: Το υπέροχο βιβλίο του κυρίου Θεόδωρου Κυρκούδη 

Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΩΝ ΘΡΑΚΩΝ ΣΤΟΥΣ ΑΓΩΝΕΣ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ 1453 – 1923, Αθήνα 1998.

ΠΗΓΗ 2: http://clubs.pathfinder.gr/ELLHNIKH_ISTOPIA/397297?forum=54172&read=65