Μιχάλης Χαζάπης: ο τελευταίος υπερασπιστής του στρατοπέδου της ΕΛΔΥΚ

ΜΙΧΑΛΗΣ ΧΑΖΑΠΗΣ: ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΧΑΣΑΜΕ ΕΠΕΙΔΗ ΣΕΒΑΣΤΗΚΑΜΕ ΤΗΝ... ΑΝΑΚΩΧΗ!

Τριαντατρία χρόνια συμπληρώθηκαν αυτές τις ημέρες από τον "Δεύτερο Αττίλα" (14-16 Αυγούστου 1974) που είχε σαν αποτέλεσμα την κατάκτηση του 40% του εδάφους της Κύπρου από τους Τούρκους, αφού ο τότε Πρωθυπουργός της Ελλάδος Κωνσταντίνος Καραμανλής αποφάσισε πως "Η Κύπρος κείται μακράν" και αρνήθηκε να στείλει την παραμικρή βοήθεια στις εξουθενωμένες Ελληνικές Δυνάμεις που εμάχοντο ηρωϊκά στο Νησί της Αφροδίτης από τις 20 Ιουλίου 1974 που ξεκίνησε η απόβαση του "Πρώτου Αττίλα".

O "Ελεύθερος Κόσμος" έχει σήμερα την μεγάλη τιμή να συνομιλήσει με ένα από τα αγνά Ελληνόπουλα που υπερασπίστηκαν τότε με αυταπάρνηση και ηρωϊσμό την Τιμή της Ελλάδος: Τον κ. Μιχάλη Χαζάπη, που κατά σύμπτωση ήταν ο τελευταίος υπερασπιστής του Στρατοπέδου της ΕΛΔΥΚ. 

Τα όσα έζησε στην Κύπρο ο κ. Χαζάπης τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 1974 θα μπορούσαν να γεμίσουν ένα βιβλίο χιλιάδων σελίδων και είναι εντελώς αδύνατο να περιγραφούν έστω και επιγραμματικά από μία συνέντευξη. Έφτασε στην Κύπρο το απόγευμα της Παρασκευής 19 Ιουλίου με το θρυλικό πλέον "Λέσβος" που κυβερνούσε ο αείμνηστος Λευτέρης Χανδρινός, μαζί με την νέα φουρνιά των στρατιωτών της ΕΛΔΥΚ που επρόκειτο να αντικαταστήσουν αυτούς που απελύοντο. Σε λιγότερο από 12 ώρες, ο κ. Χαζάπης και οι υπόλοιποι νεοφερμένοι ΕΛΔΥΚΑΡΙΟΙ επρόκειτο να αντιμετωπίσουν τον πρώτο "Αττίλα" που αποβιβάστηκε στην Βόρειο Κύπρο το πρωί της 20ης Ιουλίου, χωρίς να ξέρουν ούτε κατά που πέφτει το Προεδρικό Μέγαρο. Τα έμαθαν όλα πάνω στην Μάχη και αποδείχθηκαν άξιοι της Ελλάδος, αν και από ορισμένους άθλιους αριστεροπροοδευτικούς θεωρούνται κάτι σαν … πραξικοπηματίες, συνεργάτες του Ιωαννίδη, χουντόπαιδα, επίδοξοι δολοφόνοι του Μακαρίου κλπ. Κι ας μην είχαν την παραμικρή σχέση με τα γεγονότα της 15ης Ιουλίου κι ας έδωσαν οι 85 από αυτούς την ζωή τους για την Ελλάδα.

Ο Ηρωϊκος λοχαγος Σταυριανακος

Κύριε Χαζάπη σε ποιά μονάδα υπηρετούσατε όταν εκδηλώθηκε η εισβολή του πρώτου Αττίλα στις 20 Ιουλίου 1974;

Υπηρετούσα στην Διμοιρία Μηχανικού, στον ηρωικό λοχαγό Σταυριανάκο Σωτήρη. Διοικητής του λόχου ήταν ο ταγματάρχης Σπύρος Δελλής. Αλλά η διμοιρία ήταν του μηχανικού, εδιοικήτο από τον Λοχαγό Σταυριανάκο και ήταν αυτή που έπαθε την μεγαλύτερη καταστροφή στην μάχη του Στροπέδου της ΕΛΔΥΚ, στις 14, 15 και 16 Αυγούστου 1974.

Ο Σταυριανάκος σκοτώθηκε στις 16 Αυγούστου; Ήταν όντως ηρωϊκός ο θάνατός του;
Ναι στις 16. Ο Σταυριανάκος ήταν πλάγια πίσω μας και μας κάλυπτε σε περίπτωση οπισθοχώρησης. Ο θάνατός του ήταν 100% ηρωικός και καθόλου θέμα τύχης, όπως λένε μερικοί. Όταν μάθαμε ότι έρχονται τα άρματα των Τούρκων, το είπαμε στον Σταυριανάκο και αυτός μας είπε: "Δεν πειράζει, τα άρματα δεν θα μας κάνουν τίποτε, θα περάσουν από πάνω μας και εμείς θα ρίξουμε στο προσωπικό". Και βγήκε έξω μετά με το πιστόλι του και εκεί τον βρήκε ο θάνατος.

Δεμενοι πολεμουσαν οι τουρκοι

Πότε φθάσατε εσείς στην Κύπρο κύριε Χαζάπη;
Εμείς φτάσαμε με το πλοίο "Λέσβος", που έφερνε τους νέους στρατιώτες της ΕΛΔΥΚ, αποβιβαστήκαμε το μεσημέρι της Παρασκευής 19 Ιουλίου στην Αμμόχωστο και φθάσαμε το απόγευμα στο στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ. Ήμασταν καταταλαιπωρημένοι από το ταξίδι και πήγαμε να κοιμηθούμε. Κατά τις 10 και μισή το βράδυ, έρχεται ο Σταυριανάκος και λέει: "Έξω"!!! Και λέμε εμείς : «Τί μας κάνει τώρα ο άνθρωπος, καψόνι μας κάνει»… Και μας πάει γύρω από το στρατόπεδο και μας λέει: "Από δω είναι το στρατόπεδο των Τούρκων, από δω είναι ο Γερόλακκος, μας έδειξε όλες τις τοποθεσίες και τα υψώματα που θα πρεπε να ξέρουμε. Δεν ξέραμε τίποτα από Κύπρο. Και αν δεν ήταν ο Σταυριανάκος δεν θα ξέραμε ούτε τα σημεία που έπρεπε να επανδρώσουμε. Και στις 4.30 το πρωί του Σαββάτου, 20 Ιουλίου, μας σηκώσανε και μας λένε: "Συναγερμός"! Εμένα προσωπικά με βάλανε σε ένα φρεάτιο, πριν ξεκινήσει ο βομβαρδισμός των Τούρκων. Εκεί πήρα και το βάπτισμα του πυρός, το οποίο είναι συγκλονιστικό. Διότι εκεί άλλος από τον φόβο του δεν μπορεί να μιλήσει. ¶λλος δεν ακούει, άλλος τρέμει. Εκεί ακριβώς με γλύτωσε ο Σταυριανάκος, διότι την ώρα που βομβαρδίζαν οι Τούρκοι, μου είπε να σηκωθώ να φύγω και να πάω πιο πάνω. Πράγματι πήγα 15 μέτρα μακρύτερα και μετά από λίγο οι Τούρκοι κάνανε το φρεάτιο κόσκινο. Θα είχα σίγουρα σκοτωθεί. Μετά από 2 ώρες ήλθε ο Δελλής και μας είπε να σκάψουμε ορύγματα. Ήδη είχαμε τον πρώτο νεκρό.

Ποίο ήταν το ηθικό των οπλιτών και των στελεχών της ΕΛΔΥΚ όταν συνειδητοποίησαν ότι πρόκειται για πόλεμο;

Το ηθικό ήταν ακμαιότατο. Εκεί που άρχισε να πέφτει το ηθικό ήταν μεταξύ πρώτου και δευτέρου Αττίλα. Διότι στον πρώτο Αττίλα τους πήραμε φαλάγγι τους Τούρκους, τους είχαμε περικυκλώσει στο Κιόννελι και δεν φεύγανε γιατί ήταν δεμένοι στα ορύγματα και στα άρματα!

Σοβαρά μιλάτε; Είχαν δεμένους τους Τούρκους φαντάρους για να μην την κοπανήσουν;
Το είδαμε με τα μάτια μας! Αυτοί είναι που λένε οι γενναίοι Τούρκοι πολεμιστές! Για εμένα εκεί χάθηκε ο πόλεμος: Μας δώσαν εντολή να γυρίσουμε πίσω, γιατί δήθεν είχε συμφωνηθεί εκεχειρία στις 23 - 24 Ιουλίου! Τότε ακριβώς ήταν που οι Τούρκοι πήραν το 18% της Κύπρου, χωρίς να πέσει μία σφαίρα. Και μετά άρχισαν να στήνουν και το προγεφύρωμα που τους αποδείχθηκε τόσο χρήσιμο στον δεύτερο Αττίλα.

Αγγλοι πιλοταριζαν τα τουρκικα αεροπλανα

Με τα αεροπλάνα που σας βομβάρδιζαν τι ακριβώς γινόταν;
Πέρναγαν τα μεταγωγικά από πάνω μας, τόσο κοντά που θα μπορούσαμε να τα ρίξουμε με μία σφεντόνα. Όχι με το Μ1 που είχαμε εμείς. Διότι τα FN δεν τα χρησιμοποιήσαμε καν. Ήταν στις αποθήκες, δεν ξέραμε πώς λειτουργούσαν. Σημειώστε το αυτό, το καλοκαίρι του 74 ο Ελληνικός Στρατός πολέμησε στην Κύπρο με Μ1.

Αυτό που λένε ότι κατά την διάρκεια της εκεχειρίας βλέπατε τους Τούρκους να μαζεύουν τους νεκρούς τους και εσείς δεν τους χτυπάγατε από σεβασμό, ενώ οι ίδιοι σας χτυπάγανε όταν κάνατε το ίδιο είναι αλήθεια;
Βεβαίως! Εμείς σεβαστήκαμε την εκεχειρία, ενώ οι Τούρκοι όχι. Για μένα εκεί χάθηκε ο πόλεμος.

Αυτό που λένε ότι στον δεύτερο Αττίλα, ¶γγλοι πιλότοι πιλοτάριζαν τα τούρκικα μαχητικά είναι αλήθεια;
Βεβαίως είναι αλήθεια. Στον πρώτο Αττίλα οι Τούρκοι έχασαν πάρα πολλά αεροπλάνα. Στον δεύτερο λοιπόν, οι ¶γγλοι αποφάσισαν να τους βοηθήσουν δανείζοντάς τους πιλότους.

Και πώς το ξέρετε εσείς αυτό;
Έπεσαν δύο αεροπλάνα τούρκικα και αναγνωρίσαμε τους πιλότους τους, οι οποίοι ήταν Εγγλέζοι. Ο ένας έπεσε κοντά στο στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ και τον κάναμε κόσκινο και ο άλλος έπεσε σε μια συνοικία της Λευκωσίας και οι Κύπριοι τον κάνανε κομμάτια.

Ο «μπαϊρακ» επαιζε τον λογο του Μακαριου

Πριν μπούμε στις λεπτομέρειες της μάχης του στρατοπέδου της ΕΛΔΥΚ κατά τον δεύτερο Αττίλα, κύριε Χαζάπη θα θέλαμε να μας πείτε κάτι για τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο: Γνωρίζατε εσείς ότι στις 19 Ιουλίου μίλησε στην έδρα του ΟΗΕ στην Νέα Υόρκη και κάλεσε τους Τούρκους να επέμβουν στην Κύπρο ως εγγυήτρια δύναμη;
Το βράδυ της 19ης Ιουλίου, λίγες ώρες πριν ξεκινήσει η απόβαση των Τούρκων ακούγαμε από τα τρανζιστοράκια μας τον "Μπαϊράκ", αγνοώντας ότι είναι τούρκικος ραδιοσταθμός που εξέπεμπε στα ελληνικά. Έπαιζε τραγούδια του Καζαντζίδη και μας άρεσαν. Εγώ λοιπόν άκουσα με τα αφτιά μου από τον Μπαϊράκ να μεταδίδει την είδηση ότι ο Μακάριος μίλησε σήμερα στον ΟΗΕ και ζήτησε από τις εγγυήτριες δυνάμεις να επέμβουν.

Συγγνώμη, αυτό είναι συγκλονιστικό! Ακούσατε με τα αυτιά σας να μεταδίδει την έκκληση του Μακάριου προς τους Τούρκους;
Βεβαίως! Έπαιζαν την ίδια την φωνή του Μακαρίου να μιλάει στον ΟΗΕ. Θυμάμαι σαν τώρα ακριβώς τι έλεγε. Και μάλιστα θυμάμαι ότι ο Μπαϊράκ διαφήμιζε ότι από στιγμή σε στιγμή θα μεταδωσει αυτή την ομιλία του Μακαρίου.

Πώς εξηγείτε εσείς κύριε Χαζάπη την λατρεία που έχουν οι Κύπριοι στον Μακάριο;
Δεν είναι έτσι ακριβώς, οι μισοί Κύπριοι είναι υπέρ του και οι άλλοι μισοί εναντίον του. Υπήρχε ένας διχασμός στην Κύπρο εκείνη την εποχή, όπως ακριβώς μεταξύ βενιζελικών και βασιλικών στην Ελλάδα του διχασμού. Τα μισά μαγαζιά ήταν Μακαριακά και τα άλλα μισά Γριβικά. Οι Κύπριοι ήταν πολύ πολιτικοποιημένοι. Να σκεφθείτε ότι πηγαίναμε σε ένα Μακαριακό καφενείο και δεν μας σερβίρανε!



Συνεχίζουμε με το δεύτερο μέρος της συνεντεύξεως που μας παρεχώρησε ο τελευταίος υπερασπιστής του στρατοπέδου της ΕΛΔΥΚ κατά τον δεύτερο "Αττίλα", κ. Μιχάλης Χαζάπης, ένα από τα περίπου 300 ηρωϊκά Ελληνόπουλα που το Καλοκαίρι του 1974 στην Κύπρο έσωσαν την Τιμή της Ελλάδος, αντιμετωπίζοντας με τυφέκια Μ-1 τις πάνοπλες Τουρκικές Ορδές.

Στο πρώτο μέρος, ο κ. Χαζάπης μας αποκάλυψε αυτό που μας έκρυβαν επί 33 χρόνια οι Εξουσιαστές μας: Ότι το 1974 οι Έλληνες έχασαν στην Κύπρο, επειδή σεβάσθησαν την συμφωνηθείσα Ανακωχή, πράγμα που δεν έκαναν οι Τούρκοι: Όχι μόνο ολοκλήρωσαν το μέχρι τότε αποτυχημένο τους προγεφύρωμα, αλλά και κατέλαβαν καίριες θέσεις κάτω από την μύτη των Ελληνικών Δυνάμεων που είχαν αυστηρές εντολές από την Αθήνα να μην τους παρενοχλούν!

Στο σημερινό, δεύτερο μέρος, ο κ. Χαζάπης μας διηγείται την δική του προσωπική ιστορία, που δεν θα μπορούσε να διανοηθεί ούτε ο πιο ευφάνταστος μυθιστοριογράφος: Πώς ξέφυγε από τον κλοιό εκατοντάδων Τούρκων που στις 16 Αυγούστου 1974 κατέλαβαν το Στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ μετά από ανελέητο σφυροκόπημα 56 ωρών, σε μία Μάχη που διεθνώς θεωρείται ως η πιο άνιση του 20ου Αιώνα, παγκοσμίως!

Κύριε Χαζάπη, πριν πάμε στην περιγραφή της μάχης του Στρατοπέδου της ΕΛΔΥΚ (14 - 16 Αυγούστου 1974) στην οποία πρωταγωνιστήσατε , μπορείτε να μας συνοψίσετε τι ακριβώς κάνατε κατά τον Πρώτο "Αττίλα" (20 -23 Ιουλίου 1974);

Όπως σας είπα, ήμουν στην νέα φουρνιά των ΕΛΔΥΚάριων που έφθασαν στην Κύπρο με το αρματαγωγό "Λέσβος" το απόγευμα της Παρασκευής 19 Ιουλίου 1974. Κατά τον πρώτο "Αττίλα" συμμετείχα στην περιφρούρηση του Στρατοπέδου της ΕΛΔΥΚ και στο χτύπημα των Τούρκων αλεξιπτωτιστών, καθώς τα αεροπλάνα περνάγανε από πάνω μας. Η συμμετοχή μου ήταν στο Δεύτερο "Αττίλα".



Εντολή για οπισθοχώρηση με το φως του Ηλίου!

Μετά την Ανακωχή της 22ας Ιουλίου και μέχρι την έναρξη του Δευτέρου "Αττίλα", ποιο ήταν το κλίμα που επικρατούσε στην Κύπρο και τι ηθικό είχατε στην δική σας μονάδα;

Μεταξύ πρώτου και δευτέρου "Αττίλα" το ηθικό μας έπεσε και θα σας εξηγήσω γιατί: Μας τραβήξανε πίσω ενώ είχαμε στριμώξει τους Τούρκους, μας λέγανε να μην ρίχνουμε στα τούρκικα αεροπλάνα που παραβίαζαν την Εκεχειρία και λοιπά. Μετά, βλέποντας ότι πέφτει το ηθικό μας, μας κοροϊδεύανε: Μας λέγανε ότι έχουμε στην Μακεδονίτισσα 200 άρματα δικά μας, πράγμα που ήταν ψέμμα. Κι όταν στον Δεύτερο "Αττίλα" κάναμε πίσω και είδαμε κάτι άρματα, νομίζαμε ότι ήτανε δικά μας, ενώ αυτά ήταν τούρκικα και μας είχαν περικυκλώσει. Εκεί ακριβώς, το ηθικό μας έπεσε τελείως.

Κι ας έλθουμε τώρα στην περίφημη Μάχη του Στρατοπέδου της ΕΛΔΥΚ, που έγινε μεταξύ 14 και 16 Αυγούστου 1974 και στην οποία πρωταγωνιστήσατε.

Ναι, ήμουνα στην πρώτη γραμμή. Θα σας πω ποίοι λόχοι της ΕΛΔΥΚ έλαβαν μέρος από ελληνικής πλευράς. Ήταν ο Λόχος Διοικήσεως, ο Λόχος Βαρέων Όπλων, ο Πρώτος Λόχος και ο Τέταρτος. Όλοι εμείς δεν προοριζόμασταν να βρεθούμε στην πρώτη γραμμή. Μας είχαν αφήσει στο στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ για περιφρούρηση. Οι υπόλοιποι, οι μάχιμοι θα λέγαμε, είχαν διασκορπιστεί σε άλλα σημεία μάχης. Πίσω μας είχαμε δυνάμεις να μας υποστηρίξουνε σε περίπτωση οπισθοχώρησης, αλλά φύγανε στις 14 Αυγούστου. Κι εμείς εγκαταλείψαμε το στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ στις 16 Αυγούστου. Γι΄' αυτό τον λόγο έγινε η άτακτη οπισθοχώρηση: Διότι δεν υπήρχαν δυνάμεις να μας υποστηρίξουν, με αποτέλεσμα να χαθούν αρκετά δικά μας παιδιά. Σημειώστε ότι την εντολή για την περίφημη αυτή οπισθοχώρηση της 16ης Αυγούστου την πήραμε εν μέση ημέρα, δηλαδή με το φώς του ηλίου, πράγμα που δεν γίνεται ποτέ.

Από ποιόν δόθηκε η εντολή για οπισθοχώρηση;

Υποθέτω από το Γενικό Επιτελείο Εθνικής Φρουράς Κύπρου, το οποίο έπαιρνε εντολές από την Αθήνα. Σημειώστε ότι εμένα και αρκετούς άλλους δεν μας ειδοποίησαν ότι δόθηκε εντολή οπισθοχωρήσεως! Γι' αυτό και έφυγα τελευταίος από το Στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ, ήμουν ο τελευταίος πολεμιστής του Στρατοπέδου. Η Γραμμή έσπασε στις 12.30 το μεσημέρι της 16ης Αυγούστου. Εγώ είχα δίπλα μου έναν Μικρασιάτη φαντάρο που λεγόταν Ιλόγλου και τελικά αποδείχθηκε πως ήμασταν τυχεροί που δεν μας ειδοποίησαν να οπισθοχωρήσουμε. Διότι αυτοί που ειδοποιήθηκαν, παγιδεύτηκαν στην τάφρο που υπήρχε μεταξύ β' υψώματος και Grammar School και εκεί είχαμε τα περισσότερα θύματα. Στην τάφρο αυτή πιστεύω ότι βρίσκονται τα οστά πολλών από τους 85 Ελλαδίτες αγνοούμενους. Στην κατάθεση που έδωσα πριν χρόνια στις Κυπριακές Αρχές ως ο τελευταίος υπερασπιστής του στρατοπέδου της ΕΛΔΥΚ, τους είχα πει να ψάξουν σ' αυτή την τάφρο για τους αγνοούμενους, αλλά νομίζω ότι μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει κάτι τέτοιο.


Η Τουρκομάθεια και τα ρούχα του ΝΑΤΟ σώζουν… ζωές!

Κι εσείς με τον Μικρασιάτη φαντάρο, πώς σωθήκατε κύριε Χαζάπη;

Όταν οι Τούρκοι μπήκαν μέσα στο στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ, δεν ξεχώριζαν από εμάς: Φορούσαν τα ίδια ρούχα, λόγω ΝΑΤΟ!… Αυτό μας έσωσε, όπως και το ότι ο Μικρασιάτης ο Ιλόγλου ήξερε τουρκικά!

Ενώ βρισκόσασταν μέσα στο όρυγμά σας, πώς καταλάβατε ότι οι υπόλοιποι φαντάροι που φυλούσαν το στρατόπεδο, οπισθοχώρησαν, χωρίς να σας ειδοποιήσουν;

Στο όρυγμά μου βρισκόμουν με τον συνάδελφό μου τον Χαιρετάκη, ο οποίος σήμερα είναι αγνοούμενος. Ξαφνικά αρχίσαμε να βλέπουμε να ανατινάζονται ένα ένα τα ορύγματα με καταπληκτική ακρίβεια. Και λέω στον Χαιρετακη: «Ρε συ, πώς έχουν τόση ευστοχία οι Τούρκοι και πετυχαίνουν όλα τα ορύγματα;» Χρειάστηκε χρόνος να συνειδητοποιήσω ότι είχαν καταλάβει το στρατόπεδό μας και ανατίναζαν τα ορύγματα για λόγους ασφαλείας. Πολύ γρήγορα, οι όλμοι άρχισαν να πέφτουν δίπλα μας, οπότε αποφασίσαμε να βγούμε έξω από το όρυγμα. Και μόλις προχωρήσαμε λίγα μέτρα, είδαμε 7-8 Τούρκους, που ανατίναζαν τα διπλανά ορύγματα. Με βαρελάκια και έρπην αποφύγαμε τους Τούρκους και φτάσαμε στο Διοικητήριο. Ήταν φυσικά εγκαταλειλειμμένο από τις 12.30 το μεσημέρι. Σημειώστε ότι παρόλο που το είχαν καταλάβει το στρατόπεδο οι Τούρκοι, το βομβαρδίζανε ακόμη. Τόσο φόβο είχανε.

Απίστευτη ιστορία… Και πώς σωθήκατε, τελικά;

Δεν περίμενα με τίποΤα να γλυτώσουμε… Λέω μέσα μου… "Όσους φάμε". Όταν βρίσκαμε Τούρκους, ο Ιλόγλου τους μιλούσε τούρκικα και καθώς φορούσαμε τις ίδιες στολές λόγω ΝΑΤΟ, μας νόμιζαν Τούρκους και μας άφηναν να περνάμε! Βγήκαμε από την διπλανή πύλη κι έτσι γλυτώσαμε. Αν ο Ιλόγλου δεν ήξερε τούρκικα, σήμερα δεν θα ήμασταν ζωντανοί. Ο Χαιρετάκης δυστυχώς χάθηκε, διότι όταν βγήκαμε από το όρυγμα εκείνος πήγε δεξιά και εγώ αριστερά. Τον Χαιρετάκη τον βρήκαν στον αέρα, τον είδα που έπεφτε, το έχω δηλώσει κιόλας. Θεωρείται αγνοούμενος, αλλά είναι σίγουρο ότι σκοτώθηκε. Όπως αγνοούμενος είναι και ο Σταματόπουλος, που βρισκόταν μέσα στο όρυγμα με τον Ιλόγλου. Φοβήθηκε το παιδί να βγει έξω. Κάπως έτσι χάθηκαν και ορισμένοι άλλοι από εμάς που ήμασταν μέσα στα ορύγματα. Συνολικά, στην μάχη του Στρατοπέδου της ΕΛΔΥΚ χάθηκαν 83 Ελλαδίτες, οι οποίοι θεωρούνται αγνοούμενοι. Από αυτούς τους 83, γύρω στους 70 σκοτώθηκαν εκείνη την ημέρα, αλλά θεωρούνται αγνοούμενοι , αφού δεν βρέθηκαν ποτέ τα πτώματά τους. Στο Β' ύψωμα που ήμουν εγώ, υπάρχει το μεγαλύτερο ποσοστό των αγνοουμένων. Κατά την γνώμη μου, αυτά τα παιδιά είναι νεκρά.

Πώς εξηγείται το ότι δεν σας ειδοποίησαν κύριε Χαζάπη, πως υπήρχε εντολή για οπισθοχώρηση; Ασχέτως, ότι τελικά αυτό απέβη η σωτηρία σας…

Μετά την μάχη, πήγα και βρήκα τον Διοικητή του Λόχου και τον ρώτησα: "Γιατί δεν μας ειδοποιήσατε κύριε Διοικητά;" Όπως σας είπα, Διοικητής ήταν ο Σπύρος ο Δελλής, απόστρατος αντιστράτηγος σήμερα. Και μου λέει… "Έστειλα κάποιον να σας ειδοποιήσει, αλλά μου είπε ότι σκοτωθήκατε"!


Ο Ηρωϊκός Αντισυνταγματάρχης Παναγιώτης Σταυρουλόπουλος
Θα μας πείτε λίγα λόγια για τον ηρωϊκό αντισυνταγματάρχη Παναγιώτη Σταυρουλόπουλο, που βρέθηκε στην Κύπρο ως συνοδός των νέων ΕΛΔΥΚάριων που έφτασαν με το "Λέσβος" και είχε την αυτοθυσία όχι μόνο να μείνει στο Νησί, αλλά και να πρωταγωνιστήσει στην Μάχη του Στρατοπέδου της ΕΛΔΥΚ;

Ο Διοικητής της ΕΛΔΥΚ ο Νικολαϊδης είχε πει (αυτό το μάθαμε από στρατιώτες που ήταν δίπλα του) να πέσουμε όλοι μέσα στο στρατόπεδο, για την Τιμή των Όπλων της ΕΛΔΥΚ. Κι εκεί ήταν που αντέδρασε ο Σταυρουλόπουλος, ο οποίος - σημειώστε το αυτό - δεν υπηρετούσε στην Κύπρο: Συνόδευε εμάς με το "Λέσβος". Και εάν τα περισσότερα παιδιά που υπηρετούσαν τότε στην ΕΛΔΥΚ γλιτώσανε (σ.σ. περίπου τα 170 από τα 253) το οφείλουμε 100% στον Σταυρουλόπουλο. Ο οποίος τσακώθηκε με τον Διοικητή Νικολαϊδη, ο οποίος ήθελε να μας θυσιάσει όλους. Κι όχι μόνο αυτό: Με το τζιπάκι που είχε, ο Παναγιώτης ο Σταυρουλόπουλος πήγαινε και μάζευε τους χτυπημένους στρατιώτες και τους πήγαινε πίσω.

Για μένα, δύο ήταν οι ήρωες του Δεύτερου "Αττίλα" από ελληνικής πλευράς: Ο λοχαγός Σωτήρης Σταυριανάκος και ο αντισυνταγματάρχης Παναγιώτης Σταυρουλόπουλος. Μιλάω για τον τομέα που πολέμησα εγώ, γιατί εντάξει… μπορεί να υπήρχαν ήρωες και αλλού.

Πείτε μας κάποιο ιδιαίτερο περιστατικό που σας έχει μείνει από την Μάχη του Στρατοπέδου της ΕΛΔΥΚ

Στις 16 Αυγούστου 1974 η μέρα ήταν ηλιόλουστη. Και από τις ναπάλμ και τους όλμους που ρίχνανε οι Τούρκοι, σκοτείνιασε ο ουρανός. Γύρω στις 11.30 το πρωΐ είχε σκοτεινιάσει, λες και ήταν νύχτα. Επίσης το βράδυ της 21ης Ιουλίου θυμάμαι τον Πενταδάκτυλο που καιγότανε. Μιλάμε για πολύ εντυπωσιακό θέαμα. Αυτά τα δύο περιστατικά μου έχουν μείνει.


Διδάσκεται παγκοσμίως ως η πιο άνιση μάχη του αιώνα

Κύριε Χαζάπη, περιγράψτε μας επιγραμματικά τι έγινε στην Μάχη του Στρατοπέδου της ΕΛΔΥΚ. Διότι μαθαίνουμε ότι διδάσκεται στις Αμερικάνικες Στρατιωτικές Σχολές, σαν η πιο άνιση μάχη του 20ου Αιώνα σε όλο τον κόσμο.

Ακριβώς, όπως το είπατε. Ας δούμε τον συσχετισμό δυνάμεων: Οι Τούρκοι είχαν τον πιο σύγχρονο εξοπλισμό της εποχής εκείνης: Αρματα, Αεροπορία, Τηλεκατευθυνόμενα… Κι εμείς τι είχαμε; Ένα τυφέκιο Μ- 1 και λίγα FN, τα οποία δεν ξέραμε πώς λειτουργούσαν, γιατί ποτέ δεν μας τα είχαν δείξει. Βρισκόντουσαν στις αποθήκες κλεισμένα και άνοιξαν τα παιδιά, τα πήρανε και μάθανε τον χειρισμό τους μόνοι τους. Και να μιλήσουμε λίγο για τις απώλειες. Από 14 μέχρι 16 Αυγούστου εμείς είχαμε συνολικά νεκρούς και αγνοούμενους γύρω στα 120 άτομα και αυτοί είχανε 8.000!

Παραδέχονται οι Τούρκοι ότι είχαν 8.000 νεκρούς στον Δεύτερο "Αττίλα";

Δεν ξέρω τι παραδέχονται οι Τούρκοι, αλλά μιλάμε για επίσημες εκτιμήσεις των ¶γγλων και του BBC. Είναι βέβαιο αυτό.

Κύριε Χαζάπη, ευχαριστώ για όσα μας είπατε
Κι εγώ σας ευχαριστώ.