Στα μέσα του 1995 ο εμφύλιος της Βοσνίας ήταν σε κρίσιμο σημείο,στις ΗΠΑ ο Πρόεδρος Μπιλ Κλιίντον ήθελε οπωσδήποτε να επιδείξει μια επιτυχία στην εξωτερική του πολιτική.
Οι μεγάλες δυνάμεις προετοίμαζαν το έδαφος για ειρήνευση, η οποία θα έλθει στο τέλος του χρόνου με την υπογραφή της συμφωνίας Σέρβων, Κροατών και Βοσνίων μουσουλμάνων στο Ντέιτον των ΗΠΑ.
Στην βορειοανατολική Βοσνία οι Σέρβοι με τα στρατεύματα των Μλάντιτς-Κάρατζιτς πίεζαν τις δυνάμεις των Βόσνιων καταφέρνοντας μεγάλες νίκες σε όλη την επικράτεια.
Στη δασοσκεπή κοιλάδα της Σρεμπρένιτσα είχαν εγκλωβιστεί γύρω στους μερικές δεκάδες χιλιάδες, η Δύση γνωστή για την παραπληροφόρηση ανέβαζε τον αριθμό σε 40.000, η αλήθεια είναι πολύ διαφορετική αφού ο αριθμός τους δεν ξεπερνούσε του 4 με 5.000, ανάμεσα τους και μερικές χιλιάδες στρατιωτικών των Βόσνιων. Η περιοχή ήταν υπό την προστασία δύναμης διακοσίων Ολλανδών κυανόκρανων οχυρωμένων με ελαφρύ οπλισμό και κάποια άρματα μάχης στην είσοδο της πόλης στο χωριό Ποτουτσάρι.
Η περιοχή κυκλώθηκε και ο στρατηγός Μλαντιτς με χιλιάδες επίλεκτους στρατιώτες, αξίωσε από τους Ολλανδούς, να του παραδώσουν την πόλη.
Αποκαλυπτικοί οι Ολλανδοί χρόνια μετά σε ειδική επιτροπή της Βουλής: Ο τότε υπουργός Εξωτερικών Γιαπ ντε Χοπ Σέφερ θα υποστηρίξει ότι οι δυνάμεις της χώρας του προδόθηκαν από τους νατοϊκούς συμμάχους την ώρα της επίθεσης.
«Η παράδοση της πόλης ήταν αναπόφευκτη από τη στιγμή που ο Γάλλος διοικητής του ΟΗΕ αρνήθηκε να παράσχει αεροπορική υποστήριξη στην εξουδετερωμένη φρουρά μας, και αναρωτιέμαι τι θα είχε γίνει αν υπήρχαν στη θέση των δικών μας γαλλικά ή βρετανικά στρατεύματα (Institute for War & Peace Reporting, 29.4.2005).
»Οι βρετανικές δυνάμεις είχαν συμπεριφερθεί με τον ίδιο τρόπο όταν χρειάστηκε να συνδράμουν στις συμμαχικές δυνάμεις σ΄ έναν άλλο θύλακο, τη Ζέπα, γι΄ αυτό και δεν θα πρέπει να επιρρίπτονται οι ευθύνες στα ολλανδικά στρατεύματα ότι σήκωσαν "λευκή σημαία". Αναρωτιέμαι τι θα είχε γίνει εάν υπήρχαν γαλλικά ή βρετανικά στρατεύματα».
Στην ίδια επιτροπή, ο διοικητής του τάγματος Τομ Κάρεμανς παραδέχθηκε πως είχε υποσχεθεί στους μουσουλμάνους ηγέτες της Σρεμπρένιτσα από αέρος προστασία, που όμως δεν έφτασε ποτέ.
«Ήμουν πεπεισμένος ότι η αεροπορική συνδρομή ήταν διασφαλισμένη βάσει των όρων της συμφωνίας των Ηνωμένων Εθνών για παροχή ασφάλειας στον συγκεκριμένο θύλακο με τους 20.000 περίπου πρόσφυγες», θα καταθέσει.
Σύμφωνα με τον Κάρεμανς, στις 9 Ιουλίου, ο στρατιωτικός διοικητής των δυνάμεων του ΟΗΕ στη Βοσνία, Γάλλος στρατηγός Μπερνάρ Ζανβιέρ, με τον οποίο βρισκόταν σε διαρκή επαφή ζητώντας του αεροπορική βοήθεια, του έστειλε ένα FAX με το οποίο τον διαβεβαιώνει πως «μπορείτε να βασίζεστε σε επιπρόσθετα μέτρα». Ταυτόχρονα φέρεται να του είπε πως διαμήνυσε στον στρατηγό Μλάντιτς ότι σε περίπτωση επίθεσης θα υπήρχε αεροπορική παρέμβαση του ΝΑΤΟ.
Αποκαλυπτική η συνέντευξη τουΣτρατηγού εν αποστρατεία, Λούις Μακένζι σε άρθρο του στην «Globe and Mail», τη μεγαλύτερη εφημερίδα του Καναδά, την Τετάρτη, 14 Ιουλίου 2005 (μετάφραση στα ελληνικά από τον Στέφανο Σωτηρίου).
Αυτή η εβδομάδα σημαδεύεται από τη 10η επέτειο της δεύτερης μεγαλύτερης αποτυχίας των Ηνωμένων Εθνών από την ημέρα της ίδρυσής τους το 1945 – η γενοκτονία στη Ρουάντα καταγράφεται αδιαφιλονίκητα ως η No 1 αποτυχία τους. Με κραυγαλέο τρόπο οι εκδηλώσεις της επετείου που προαναφέραμε επικεντρώθηκαν στη σφαγή των «πλέον» των 8.000 Βοσνίων ανδρών και εφήβων από τον στρατηγό του σερβικού στρατού Ράντκο Μλάντιτς, στη Σρεμπρένιτσα, τον Ιούλιο του 1995.
Τα ΜΜΕ στη συντριπτική τους πλειοψηφία δεν αναφέρθηκαν καθόλου στα βαθύτερα αίτια του ολέθρου της Σρεμπρένιτσα, ούτε στο θέμα της απόδοσης των ευθυνών. Προτίμησαν μια απλουστευτική ερμηνεία που κινήθηκε μεταξύ μαύρου και άσπρου, όπου στη θέση του μαύρου και του κατηγορούμενου ήταν οι Σέρβοι.
Έπαιξα κι εγώ ένα μικρό ρόλο σε κάποια συμβάντα που προηγήθηκαν της σφαγής και ίσως μια αναδρομή σ’ αυτά τα φωτίσει κάπως.
Στις αρχές του 1993, μετά την αποστράτευσή μου από τον καναδικό στρατό, μου ζητήθηκε να παρουσιαστώ στον ΟΗΕ. Στο μεταξύ επιτροπές του κογκρέσου των ΗΠΑ προσπαθούσαν να καταλήξουν σε τι στάση θα κρατούσαν στο ζήτημα της Βοσνίας. Λίγους μήνες πριν, ο διάδοχός μου στη δύναμη προστασίας των Ηνωμένων Εθνών, στρατηγός Φιλίπ Μοριγιόν, είχε αντίθετα με τις συμβουλές των ανωτέρων του στον ΟΗΕ ακολουθήσει την οδό προς την Σρεμπρένιτσα συνοδευόμενος από ένα μικρό σώμα Καναδών στρατιωτών. Εκεί είπε στους πολίτες της Σρεμπρένιτσα ότι βρίσκονται κάτω από την προστασία των Η.Ε. Οι άνθρωποι του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη ήταν έξαλλοι με την ενέργεια του στρατηγού Μοριγιόν, αλλά με τα ΜΜΕ στην πλευρά του στρατηγού, αναγκάστηκαν να συστήσουν το σχέδιο «Ασφαλής Ουρανός» (ή «ασφαλής παράδεισος») για έξι περιοχές στη Βοσνία, συμπεριλαμβανομένης της Σρεμπρένιτσα.
Αναρωτήθηκα τι θα μπορούσε να σημαίνει αυτό το σχέδιο. Ένας βουλευτής των ΗΠΑ με ρώτησε πόσες δυνάμεις θα χρειάζονταν για να υπερασπιστώ τους «Ασφαλείς Ουρανούς». «Περίπου 135.000 άνδρες» του απάντησα. Έπρεπε να είναι τόσοι πολλοί διότι οι Σέρβοι είχαν ισχυρό πυροβολικό. Ο νέος διοικητής του ΟΗΕ για τις δυνάμεις εδάφους, Βέλγος Φράνσις Μπρικεμόντ, είπε ότι συμφωνεί με τις εκτιμήσεις μου, αλλά θα ήθελε να επιχειρήσει την προσπάθεια με 65.000 πρόσθετους άνδρες. Ο Γ.Γ. του ΟΗΕ κ. Μπούτρος Μπούτρος – Γκάλι μετέβη στο Συμβούλιο Ασφαλείας και συνέστησε την αποστολή 27.500 επιπλέον ανδρών. Το συμβούλιο ασφαλείας ενέκρινε 12.000 στρατιώτες και 6 μήνες μετά, λιγότεροι από 2.000 στρατιώτες προστέθηκαν στην Unprofor, για την εφαρμογή του σχεδίου «Ασφαλής Ουρανός».
Μετά από αυτό, το συμβούλιο ασφαλείας του ΟΗΕ, άλλαξε την φρασεολογία του στην απόφαση για τον «Ασφαλή Ουρανό», από το: «Ο ΟΗΕ θα υπερασπισθεί τους Ασφαλείς Ουρανούς» στο «με την παρουσία του στην περιοχή ο ΟΗΕ θα αποτρέψει τις εχθροπραξίες στους Ασφαλείς Ουρανούς». Με άλλα λόγια, ένα καχεκτικό, μικρό, ελαφρά οπλισμένο σώμα του ΟΗΕ, θα θυσιάζονταν σαν αρνιά στην Σρεμπρένιτσα για να αποτρέψουν τον σερβικό στρατό.
Δεν πήρε πολύ καιρό στους Βοσνίους Μουσουλμάνους να καταλάβουν ότι ο ΟΗΕ δεν μπορούσε να κρατήσει την υπόσχεσή του να υπερασπιστεί την Σρεμπρένιτσα. Με βοήθεια απ’ τους απ’ έξω, είχαν αρχίσει να προωθούν εκατοντάδες μαχητές και όπλα μέσα στον «ασφαλή – ελεύθερο ουρανό». Όταν οι Βόσνιοι Μουσουλμάνοι μαχητές εκπαιδεύτηκαν και εξοπλίστηκαν καλύτερα, άρχισαν τα ριψοκίνδυνα τολμήματα έξω από την Σρεμπρένιτσα, πυρπολώντας σερβικά χωριά και σκοτώνοντας τους κατοίκους των. Μετά ξανάμπαιναν στην ασφαλή από τον ΟΗΕ πόλη της Σρεμπρένιτσα, τον «Ασφαλή Ουρανό». Αυτές οι επιθέσεις έφτασαν στο κατακόρυφο τους το 1994 και συνεχίστηκαν μέχρι τις αρχές του 1995, ακόμη και μετά την αντικατάσταση της μικρής καναδικής δύναμης πεζικού, που ήταν εκεί επί ένα χρόνο, με μια μεγαλύτερη Ολλανδική δύναμη.
Οι Βόσνιοι Σέρβοι μπορεί να είχαν βαρύτερα όπλα, αλλά οι Βόσνιοι Μουσουλμάνοι είχαν καλύτερη εκπαίδευση πεζικού (καταδρομών), που ταίριαζε καλύτερα στο γεωγραφικό ανάγλυφο της περιοχής γύρω από την Σρεμπρένιτσα. Όταν έλιωσε το χιόνι, την άνοιξη του 1995, έγινε προφανές στον Νάσαρ Όριτς, τον ηγέτη των Βοσνιομουσουλμανικών δυνάμεων, ότι ο βοσνιοσερβικός στρατός θα χτυπούσε την Σρεμπρένιτσα, για να σταματήσει τις επιθέσεις του στα σερβικά χωριά. Έτσι, αυτός και μεγάλος αριθμός των μαχητών του, έφυγαν κρυφά από την Σρεμπρένιτσα. Η πόλη αφέθηκε χωρίς άμυνα εσκεμμένα, με τη στρατηγική ότι, εάν οι Σέρβοι επιτεθούν σε μια πόλη ανοχύρωτη, τότε σίγουρα αυτό θα γινόταν αιτία το NATO και οι ΗΠΑ, δικαιολογημένα πλέον, να κάνουν αεροπορικούς βομβαρδισμούς κατά των Σέρβων. Έτσι λοιπόν ο σερβοβοσνιακός στρατός μπήκε στην Σρεμπρένιτσα σαν να έκανε περίπατο.
Το τι ακολούθησε μετά, είναι ζήτημα κλίμακας. Οι Βόσνιοι Μουσουλμάνοι, οι άνδρες και τα μεγαλύτερα αγόρια, χωρίστηκαν από τους γέρους, τα παιδιά και τις γυναίκες, που προωθήθηκαν προς την Τούζλα, όπου θα ήταν ασφαλείς.
Είναι αποτροπιαστικό, αλλά πρέπει να ειπωθεί ότι, εάν σχεδιάζεις γενοκτονία, δεν αφήνεις τις γυναίκες να φύγουν, αφού αυτές είναι το κλειδί και η μόνιμη σύνδεση με την ομάδα που θέλεις να εξοντώσεις. Πολλοί από τους άντρες και τους έφηβους εκτελέστηκαν και τάφηκαν σε μαζικούς τάφους.
Τα στοιχεία που δόθηκαν στην Χάγη, στο δικαστήριο εγκλημάτων πολέμου, αμφισβητούν σοβαρά το ότι «μέχρι και» 8.000 Βόσνιοι Μουσουλμάνοι σφαγιάστηκαν. Ο αριθμός αυτός περιλαμβάνει και περίπου 5.000 που είχαν καταχωρηθεί ως αγνοούμενοι. Πάνω από 2.000 πτώματα βρέθηκαν σε τάφους γύρω από την Σρεμπρένιτσα και περιλαμβάνουν και τα πτώματα των στρατιωτών από τις εντατικές μάχες των τριών ετών γύρω από την πόλη. Σύμφωνα με τους μαθηματικούς υπολογισμούς λοιπόν ο αριθμός 8.000 είναι μη ρεαλιστικός.
Ο Νάσαρ Όριτς, ο αρχηγός των Βοσνίων Μουσουλμάνων στην Σρεμπρένιτσα, βρίσκεται τώρα στο δικαστήριο της Χάγης κατηγορούμενος για εγκλήματα πολέμου, διαπραχθέντα κατά την διάρκεια της «υπεράσπισης» της Σρεμπρένιτσα. Τα υπάρχοντα στοιχεία δείχνουν ότι είναι υπεύθυνος για την δολοφονία πολλών Σέρβων πολιτών, στα περίχωρα της Σρεμπρένιτσα, ό,τι έκανε και ο σερβοβοσνιακός στρατός με την σφαγή των Βοσνίων Μουσουλμάνων μέσα στην Σρεμπρένιτσα.
Τα λάθη δεν αναιρούν το ένα το άλλο, αλλά αυτές οι στιγμές της ιστορίας είναι ντροπή για όλους μας, γιατί έγιναν εξαιτίας της δικής μας αδιαφορίας και δεν θα έπρεπε να θεωρηθούν μεμονωμένα, χωρίς να εξετασθούν τα αίτια που τα δημιούργησαν.
«Οι Μουσουλμάνοι έκαψαν 192 χωριά στην ανατολική Βοσνία», δήλωσε απονήρευτα σε μια φτωχά προετοιμασμένη συνέντευξη τύπου στο Ζάγκρεμπ. «Συνεπώς λέω ότι σ’ αυτό τον πόλεμο δεν υπάρχουν οι «καλοί» και οι «κακοί». (Karremans, Ολλανδός αξιωματικός των Ηνωμένων Εθνών) . πηγή: Emperor’s New Clothes: www.tenc.net - Έχει γραφεί το ’96.
"Δεν το πιστεύω" ΕΙΝΑΙ ΑΞΙΟΣΗΜΕΙΩΤΟ, βέβαια, ότι ελάχιστη προσοχή έχει δοθεί στην ιστορία του Λοχαγού Schouten, αν και αυτός ο Ολλανδός ήταν ο μόνος στρατιωτικός αξιωματούχος των Ην.Εθνών στο Bratunac, όπου έμεινε για αρκετές μέρες, τον καιρό που το υποτιθέμενο λουτρό αίματος έλαβε χώρα. Ο Schouten, όπως μνημονεύεται στην Ηet Parool της 27ης Ιουλίου, 1995: "Οι πάντες παπαγαλίζουν τους πάντες, αλλά κανείς δεν δείχνει ισχυρές αποδείξεις. Παρατηρώ ότι στην Ολλανδία οι άνθρωποι θέλουν να αποδείξουν με κάθε τίμημα ότι η γενοκτονία έχει διαπραχθεί (...) Αν έχουν συμβεί εκτελέσεις, οι Σέρβοι τις κρύβουν πολύ καλά. Έτσι, δεν πιστεύω τίποτα από αυτά. Την ημέρα μετά από την κατάρευση της Σρεμπρένιτσα, στις 13 Ιουλίου, έφθασα στο Bratunac και παρέμεινα εκεί για οκτώ ημέρες. Μπορούσα να πάω όπου ήθελα. Μου δόθηκε κάθε δυνατή βοήθεια. Πουθενά δεν εμποδίστηκα." Ο Milivoje Ivanisevic, ένας Σέρβος αρθρογράφος που έχει περιγράψει τα γεγονότα μέσα και γύρω από τη Σρεμπρένιτσα από το 1992 με μεγάλη λεπτομέρεια, επιβεβαιώνει την ιστορία του Schouten. Από τις 6 μέχρι τις 16 Ιουλίου , ήταν σε εκείνο το σημείο. "Καμία μαζική εκτέλεση δεν έγινε ανάμεσα στη Σρεμπρένιτσα και στο Bratunac," είπε κατά τη διάρκεια της συνάντησής του με έναν από μας τον Ιανουάριο στο Βελιγράδι. "Κατά τη διάρκεια της απελευθέρωσης της Σρεμπρένιτσα, πεντακόσιοι Μουσουλμάνοι σκοτώθηκαν στην γύρω περιοχή. Δεν ξέρω τι συνέβη αλλού. Δεν ήμουν εκεί και έτσι δεν μπορούσα να δω τι συνέβαινε."
Ο Ivanisevic θεωρεί εξαιρετικά απίθανο να σκοτώθηκαν σκόπιμα μεγάλος αριθμός Μουσουλμάνων στρατιωτών μετά την παράδοσή τους η τη σύλληψή τους. Ίσως συνέβησαν υπερβολές, εξαιτίας του μεγάλου μεγέθους των ομάδων που πιάνονταν αιχμάλωτοι και του μερικές φορές μικρού αριθμού των Σέρβων φρουρών, αλλά σύμφωνα με αυτόν η πρόθεση ήταν να φυλαχτούν όσο περισσότεροι άνδρες ζωντανοί ήταν δυνατό, ώστε να ανταλλαχθούν με Σέρβους αιχμαλώτους που κρατούνταν κάπου αλλού. Κατά την άποψή του οι Μουσουλμάνοι ήταν τυχεροί που έτυχαν τέτοιας μεταχείρισης. "Θα έπρεπε να δεις τις γυναίκες, με όλα εκείνα τα παιδιά στις αγκαλιές τους, που τους είχαμε μεταφέρει.Αυτοί θα μας είχαν μεταχειριστεί πολύ διαφορετικά." Δείχνει εικόνες μιας ορθόδοξης εκκλησίας που είχε μετατραπεί σε στάνη, κατεστραμμένων Σέρβικων τάφων και της "γιαγιάς Iva" (Ivanka Mirkovic), της μόνης Σέρβας που παρέμεινε στην Σρεμπρένιτσα, και η οποία βρέθηκε στις 12 Ιουλίου με κομμένο το λαιμό.
Οργανωμένο σχέδιο με την βοήθεια ξένων δυνάμεων και της Τουρκίας.
Τα περισσότερα χωριά και πόλεις είχαν διακριτές εθνο-θρησκευτικές πλειοψηφίες, που ήταν ή Σερβικές ή Μουσουλμανικές. Αυτό έγινε πρόβλημα μόλις πριν τον πόλεμο, όταν ανέβηκε η ένταση και οι δύο ομάδες άρχισαν να αισθάνονται ευάλωτες. Οι Μουσουλμάνοι δεν ανταποκρίνονταν πλέον στις κλήσεις για κατάταξη στον Γιουγκοσλαβικό Ομοσπονδιακό Στρατό (ΓΟΣ).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλώ όχι υβριστικά σχόλια,το ellada-kupros δεν φέρει ευθύνη για τυχόν υβριστικούς χαρακτηρισμούς.Σφάξτε τους με το βαμβάκι..έχουμε πλούσιο λεξιλόγιο άλλωστε.