Τριμηνιαία έκθεση για την Ελληνική Οικονομία από το ΙΟΒΕ - Μαύρα χάλια...

Παρουσιάζονται αποσπάσματα από την έκθεση του ΙΟΒΕ.

Ο ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας στο πρώτο τρίμηνο του 2015 δεν ξεπέρασε το 0,4%, έναντι ρυθμού ανόδου του ΑΕΠ 1,3% στο τελευταίο τρίμηνο του 2014 και ύφεσης της τάξης του 0,3% στο ίδιο τρίμηνο πέρυσι.

Η νέα, σημαντική επιβράδυνση προήλθε από την κλιμάκωση της πολιτικής αβεβαιότητας κατά την προεκλογική περίοδο και την κορύφωσή της τον Φεβρουάριο, κατά τις διαπραγμα- τεύσεις με την Ευρ. Επιτροπή, την ΕΚΤ και το ΔΝΤ, για το τι μέλλει γενέσθαι σχετικά με το δεύτερο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Προσαρμογής, το οποίο ολοκληρωνόταν στα τέλη του συγκεκ- ριμένου μήνα.

Ο χαμηλότερος ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ στο αρχικό τρίμηνο του τρέχοντος έτους σε σύγκριση με το αμέσως προηγούμενο προήλθε από την έντονη επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης των εξαγωγών. Στον αντίποδα, σημαντική διεύρυνση παρουσίασαν οι επενδύσεις, ενώ ενισχύθηκε ελαφρώς η αύξηση της κατανάλωσης των νοικοκυριών και περιορίστηκε η πτώση των δημόσιων καταναλωτικών δαπανών. 

Η νέα τόνωση της ιδιωτικής καταναλωτικής ζήτησης στήριξε την υψηλή άνοδο των εισαγω- γών, η οποία πάντως ήταν σαφώς ηπιότερη από ότι στα τέλη του 2014 και, σε συνδυασμό με τη μικρής έκτασης αύξηση των εξαγωγών, δεν επιδείνωσε περαιτέρω το ισοζύγιο του εξωτερικού τομέα σε εθνικολογιστικούς όρους.

Πλέον πιθανή η άνοδος της ανεργίας το τρέχον έτος Το ποσοστό ανεργίας ανήλθε στην περίοδο Ιανουαρίου - Μαρτίου για δεύτερο συνεχόμενο τρίμηνο, σε σύγκριση με το αμέσως προη- γούμενο, φθάνοντας στο 26,6%. Ωστόσο, έναντι του αρχικού τριμήνου πέρυσι η ανεργία ήταν 1,2 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερη.

 Η αναδιάρθρωση του ΦΠΑ που ήδη ψηφίστηκε, θα μετακυληθεί σε σημαντικό βαθμό στις τιμές, όπως προκύπτει από τις περιπτώσεις αύξησης έμμεσων φόρων στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια.

Στην Ρωσία η συρρίκνωση των επενδύ- σεων και η επιβράδυνση της ιδιωτικής κατανάλωσης, σε συνδυασμό με τις σημαντικές εκροές κεφαλαίων και τη ραγδαία αύξηση του κόστους δανεισμού, λόγω της απώλειας εμπιστοσύνης από τη διένεξη στην Ουκρανία, αλλά και την αύξηση του πληθωρισμού οδήγησαν στην έντονη επιβράδυνση της ανάπτυξης της οικονομίας της στο 0,6% το 2014. Σε αυτούς τους παράγοντες προστέθηκε από το μέσο του 2014 και τουλάχιστον φέτος η κατακόρυφη υποχώρηση της τιμής του πετρελαίου, αποδυναμώνοντας τις εξαγωγές. Ακολούθως, η ύφεση το 2015 αναμένεται να διαμορφωθεί στην περιοχή του 3,9%. Από την άλλη πλευρά, σε αυτό το δυσμενές περιβάλλον υποστηρικτικά θα λειτουργήσει η ανθεκτικότητα που εκδηλώνεται στον τομέα της μεταποίησης. 

Αναφορικά με την εξέλιξη της τιμής του δείκτη οικονομικού κλίματος που εκτιμά το IFO για την παγκόσμια οικονομία, αυτός βελτιώθηκε στο δεύτερο τρίμηνο του 2015, καθώς διαμορφώθηκε στις 99,5 μονάδες, έναντι 95,9 μονάδων στο αμέ- σως προηγούμενο τρίμηνο. Αναδύεται συνεπώς μια τάσης διόρθωσης της τιμής του δείκτη στα επίπεδα του τρίτου τριμήνου του 2013 ύστερα από απότομη μείωση του το τέταρτο τρίμηνο του 2014. Αντίστοιχα, το δεύτερο τρίμηνο του 2015 βελτιώθηκαν οι εκτιμήσεις για την τρέ- χουσα οικονομική κατάσταση όπως και οι οικονομικές προσδοκίες για τους επόμενους έξι μήνες.  

Το οικονομικό περιβάλλον στην Ελλάδα Α) Οικονομικό κλίμα Οι έρευνες οικονομικής συγκυρίας του ΙΟΒΕ προσφέρουν σημαντική πληροφό- ρηση για τις εξελίξεις στην οικονομία, τόσο από την πλευρά των επιχειρήσεων, όσο και από την πλευρά της τελικής ζήτη- σης, δηλαδή των καταναλωτών. Εξάλλου, βασικοί δείκτες που περιλαμβάνονται σε αυτές αποτελούν πρόδρομους δείκτες για διάφορα μεγέθη της οικονομίας και μπο- ρούν να χρησιμοποιηθούν με επάρκεια για την πρόβλεψη των άμεσων εξελίξεων, ακόμα και στην πορεία του ΑΕΠ. Αναλυτικότερα: Ο δείκτης οικονομικού κλίματος το δεύτερο τρίμηνο Απριλίου – Ιουνίου 2015 επιδεινώνεται σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο Ιανουαρίου – Μαρτίου. 

Η πτώση του δείκτη οφείλεται στη συνεχή επιδείνωση του κλίματος από τον Μάρτιο. Είναι φανερό ότι οι παρατεταμένες διαπραγματεύσεις με τους δανειστές, η σταδιακά αυξανόμενη ανησυχία για την επίτευξη μιας συμφωνίας, τους όρους της και τη συνέχιση της χρηματοδότησης της ελληνικής οικονο- μίας, περιόρισαν την αρχική μετεκλογική αισιοδοξία που είχε καταγραφεί κυρίως στα νοικοκυριά. Άλλωστε, τους εξεταζό- μενους μήνες, η μη άντληση χρηματο- δότησης από τους δανειστές, οδήγησε στη συγκέντρωση όλων των διαθέσιμων πηγών πόρων, όπως τα αποθεματικά φορέων της γενικής κυβέρνησης (πχ. ασφαλιστικά ταμεία, περιφέρειες, ΟΑΕΔ), ενώ διευρύνθηκαν οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις του κράτους προς τους προμηθευτές του, εξελίξεις που ασφαλώς συντελούν στη μείωση της ρευστότητας στην οικονομία. 

Η συνεχής, έντονη αβεβαιότητα έχει πλήξει καίρια την οικονομική δραστηριότητα, επηρεάζοντας αρνητικά και το γενικότερο οικονομικό κλίμα, γεγονός που ήδη αποτυπώθηκε και στα επίσημα στοιχεία για το ρυθμό μεταβολής του ΑΕΠ. Ανακεφαλαιώνοντας, οι πολίτες και επιχειρήσεις εξακολου- θούσαν να βρίσκονται σε κατάσταση παρατεταμένης αναμονής μέχρι τις 22/6, οπότε ολοκληρώθηκε η συλλογή των στοιχείων για την έρευνα πεδίου του Ιουνίου, προκειμένου να αξιολογήσουν τα δεδομένα τα οποία που θα προκύψουν ΙΟΒΕ “Η Ελληνική Οικονομία” τεύχος 02/15 34 από μια πιθανή συμφωνία. Συνεπώς, οι επιδράσεις από την πολιτική αναταραχή εγχωρίως και σε επίπεδο ΕΕ, το δημοψήφισμα και την επιβολή ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων στις προσδοκίες θα αποτυπωθούν στα αποτελέσματα της έρευνας τους προσεχείς μήνες. 

Αναλυ- τικά: Ο Δείκτης Οικονομικού Κλίματος στην Ελλάδα μειώθηκε το τρίμηνο Απριλίου – Ιουνίου 2015 σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο τρίμηνο Ιανουαρίου – Μαρτίου, κινούμενος κατά μέσο όρο στις 91,6 (από 96,8) μονάδες, επίπεδο σαφώς χαμηλότερο σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό (99,8 μον. κατά μέσο όρο). Στην Ευρώπη, ο αντίστοιχος δείκτης διαμορφώθηκε σε ελαφρώς υψηλό- τερα επίπεδα κατά την εξεταζόμενη περίοδο σε σύγκριση με το αμέσως προηγούμενο τρίμηνο, τόσο στην Ευρωζώνη, όσο και στην ΕΕ. Συγκε- κριμένα, ο δείκτης κλίματος διαμορ- φώθηκε στις 103,7 (από 102,6) και στις 106,1 (από 105,3) μονάδες σε Ευρωζώνη και ΕΕ αντίστοιχα, υψηλότερα στην πρώτη ζώνη σε σχέση με την ίδια περίοδο πέρυσι και οριακά χαμηλότερα στη δεύτερη (102,5 και 106,5 μονάδες αντίστοιχα στις δύο ζώνες). 

Σε επίπεδο τομέων, οι επιχειρη- ματικές προσδοκίες στην Ελλάδα εξασθενούν το δεύτερο τρίμηνο του έτους σε σχέση με το προηγούμενο σχεδόν σε όλους τους τομείς, περισσότερο δε στις Κατασκευές, ενώ βελτιώνονται ελαφρά στο Λιανικό Εμπόριο. Στη Βιομηχανία, η πτώση του δείκτη δεν ξεπερνά τις 2 μονάδες, ενώ στις Υπηρεσίες ο σχετικός δείκτης μειώνεται κατά 3 και στις Κατασκευές κατά 7 μονάδες. 

Αντίθετα, στο Λιανικό Εμπόριο ο δείκτης αυξάνεται κατά 5 μονάδες, ενώ τέλος, στην Καταναλωτική Εμπιστοσύνη καταγράφεται πτώση των 7 μονάδων, συνεπικουρώντας έτσι στην αρνητική εξέλιξη των προσδο- κιών στους περισσότερους τομείς. Σε σύγκριση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο, οι μέσοι δείκτες έχουν εν γένει μειωθεί, με εξαίρεση το Λιανικό Εμπόριο και την Καταναλωτική Εμπιστοσύνη, όπου και σημειώνουν άνοδο κατά 5 και 24 μονάδες αντίστοιχα. 

Αντίθετα, ο δείκτης στη Βιομηχανία έχει μειωθεί κατά 3 μονάδες και στις Υπηρεσίες κατά 2, ενώ η μεγαλύτερη πτώση καταγράφεται και εδώ στις Κατασκευές, με το σχετικό δείκτη να έχει χάσει 15 μονάδες το τρέχον τρίμηνο σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό. Αναλυτικότερα: Ο Δείκτης Καταναλωτικής Εμπιστο- σύνης στην Ελλάδα χάνει διαδοχικά έδαφος από τον Μάρτιο και μετά, ενώ το τρίμηνο Απριλίου – Ιουνίου διαμορφώ- νεται κατά μέσο όρο στις -43,6 μονάδες (από -37 το προηγούμενο τρίμηνο), υψηλότερα έναντι της αντίστοιχης περυσινής του επίδοσης (-50,3 μονάδες). 

Οι προσδοκίες των πολιτών, τόσο σε σχέση με τα οικονομικά της χώρας, όσο και ως προς τα οικονομικά του νοικο- κυριού τους αμβλύνονται, ενώ σε επίπεδο χωρών, οι Έλληνες κατατάσσονται και πάλι πρώτοι στην ευρωπαϊκή κλίμακα απαισιοδοξίας. 

Οι αντίστοιχοι μέσοι ευρω- ΙΟΒΕ “Η Ελληνική Οικονομία” τεύχος 02/15 35 παϊκοί δείκτες βελτιώνονται ελαφρά το εξεταζόμενο τρίμηνο σε σχέση με το προηγούμενο, τόσο στην Ευρωζώνη, όσο και στην ΕΕ, φθάνοντας στις -5,3 (από - 6,3) και τις -3,2 (από -4) μονάδες αντίστοιχα, υψηλότερα σε σχέση και με τα περυσινά τους επίπεδα (στις –7,9 και - 4,8 μονάδες αντίστοιχα κατά μέσο όρο). Οι τάσεις στα επιμέρους στοιχεία που απαρτίζουν το συνολικό δείκτη είναι αρνητικές το τρέχον τρίμηνο σε σχέση με το προηγούμενο, σχεδόν σε όλα τα στοιχεία. Οι αρνητικές προβλέψεις των Ελλήνων καταναλωτών για την οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών τους και της χώρας το επόμενο 12μηνο διευρύνονται, ενώ και οι δυσμενείς προβλέψεις ως προς την εξέλιξη της ανεργίας εντείνονται. Από την άλλη πλευρά, ο αρνητικός δείκτης της πρόθεσης για αποταμίευση παραμένει το εξεταζόμενο τρίμηνο κατά μέσο όρο στα ίδια επίπεδα με το πρώτο τρίμηνο του έτους.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ όλη την έκθεση στον παρακάτω σύνδεσμο: http://iobe.gr/docs/economy/ECO_Q2_15_REP_GR.pdf

Για γρήγορη ανάγνωση των Ελληνικών θεμάτων πηγαίνετε στην σελίδα 30.

ΜΑΥΡΑ ΧΑΛΙΑ... ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΟΥΤΕ ΕΝΑΣ ΔΕΙΚΤΗΣ ΠΟΥ ΝΑ ΠΗΓΑΙΝΕΙ ΚΑΛΑ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ.