Βαριά η ευθύνη και δύσκολο το χρέος που επωμίσθηκα, για να απευθύνω σήμερα επιμνημόσυνο λόγο για τον αείμνηστο πρώην Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Τάσσο Παπαδόπουλο.
Όμως, η επιμνημόσυνος αναφορά σε μια αποστράπτουσα προσωπικότητα που τίμησε την πολιτική, που λάμπρυνε τα βουλευτικά έδρανα, που αναβάθμισε υπουργικές θέσεις, που κατέστησε την Προεδρία της Δημοκρατίας αγωνιστική έπαλξη, που υπηρέτησε αρχές και αξίες και όχι αξιώματα, δεν είναι εύκολο καθήκον. Και τα λόγια μοιάζουν φτωχά και ανήμπορα, να περιγράψουν το ανάστημα και τις διαστάσεις της προσωπικότητας και της προσφοράς του Τάσσου Παπαδόπουλου.
Και δηλώνω αδύναμος να απαριθμήσω τις αρετές και να καταγράψω την κορυφαία και πολυσήμαντη συμβολή του στους αγώνες και τις προσπάθειες του Κυπριακού Ελληνισμού για ελευθερία, για απόκρουση των δόλιων ενεργειών υπονόμευσης της Κυπριακής Δημοκρατίας και του νόμιμου Προέδρου Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, αλλά και για την προώθηση του οράματος τερματισμού της τουρκικής κατοχής και μιας λύσης στο Κυπριακό που θα διασφαλίζει τη φυσική και εθνική επιβίωση του Κυπριακού Ελληνισμού
Και είναι ακόμα βαριά η ευθύνη και δύσκολο το χρέος αναφοράς στον Τάσο Παπαδόπουλο, γιατί το καθήκον μας είναι να καταθέτουμε και τον απολογισμό για τα έργα και τις ημέρες μας, για τα επιτεύγματα και τις παραλείψεις μας, σε αυτόν που εκδαπάνησε ολόκληρη τη ζωή του ως συνεχή προσφορά και θυσία για την Κύπρο.
Όμως, ο απολογισμός είναι σχεδόν αδύνατος, γιατί στην Κύπρο της αγχόνης των αποικιοκρατών, της συνεχιζόμενης τουρκικής κατοχής, της αντίστασης στην προδοσία και το έγκλημα του 1974, της θεσμικής, της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, τα μηνύματα δεν είναι αυτά που θα έπρεπε να είναι.
Υπό τη βαριά σκιά της απουσίας του Τάσσου Παπαδόπουλου, πώς να αρθρώσουμε το λόγο χωρίς τον κίνδυνο του υποκριτικού εκπεσμού και μιας επιφανειακής και επιδερμικής αναφοράς, όταν η Κύπρος βρίσκεται ακόμα διχοτομημένη, με πρόσφυγες, αγνοούμενους, με εγκλωβισμένους. Πώς θα μιλήσουμε στον Τάσσο Παπαδόπουλο με την Κερύνεια, την Αμμόχωστο και τη Μόρφου κατεχόμενες, με τα ιερά και τα όσια μας συλημένα από τον κατοχικό στρατό και με τους πρόσφυγες να φεύγουν από τη ζωή με τον αβάστακτο καημό του γυρισμού; Και τι αναφορά θα του δώσουμε όταν νέα σχέδια επιχειρούν νεκρανάσταση, όταν για μια ακόμα φορά εγκυμονούνται κίνδυνοι λύσης δύο συνιδρυτικών κρατών, με «πλειοψηφίες πληθυσμού και γης» και με παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών, με κήρυξη της λύσης ως πρωτογενούς δικαίου για να αποτραπεί η εφαρμογή του ευρωπαϊκού κεκτημένου, με συνέχιση του βαθύτατου αναχρονισμού των εγγυήσεων του 1960.
Αλλά, εδώ παρεμβαίνει ο ποιητής. Γράφει λοιπόν ο Νίκος Κρανιδιώτης, στο ποίημα του «Κερύνεια», το 1986:
«Πώς θες να πάμε,
που ορθώνεται τώρα μπροστά μας
η ματωμένη σημαία;
Πώς θες να πάμε τώρα
σε αυτή τη σπαρμένη με κόκκαλα γη της πατρίδας
χωρίς μια πικρή - πικρή μεταμέλεια
μια προσευχή εκδίκησης,
χωρίς τα δίκαια άρματα της οργής και της νέμεσης»;
Λέγεται ως κοινοτυπία ότι η κοινή μοίρα των ανθρώπων είναι ο θάνατος. Όμως, για μεγάλες προσωπικότητες που καθόρισαν καταλυτικά την πορεία των εξελίξεων, ο θάνατος δεν είναι το τέρμα. Είναι αφετηρία ευρύτερης καταξίωσης και κυρίως αναγόρευσής τους ως συμβόλων που εμπνέουν και καθοδηγούν με το παράδειγμα της ζωής τους. Έτσι ο Τάσσος Παπαδόπουλος παραμένει ζωντανός στη συνείδηση του λαού και παρών στις ιστορικές εξελίξεις.
Η χρονική απόσταση από τη βιολογική του απουσία, αναδεικνύει ακόμα πιο έντονα το μέγεθος της προσωπικότητας του, προβάλλει πιο επιτακτικά τις εθνικές και πολιτικές του υποθήκες, επιβεβαιώνει τις προβλέψεις του και δικαιώνει τους οραματισμούς του.
Υπό αυτή την έννοια, ο Τάσσος Παπαδόπουλος, υπήρξε μια προσωπικότητα η οποία διά της μνήμης εξουδετερώνει το χρόνο και το θάνατο. Τα τεκμήρια της αθανασίας του, δηλαδή της καταγραφής του στη συλλογική συνείδηση, υπήρξαν τα έργα και οι ημέρες του. Οι αγώνες και οι αγωνίες του. Η σχέση του με τους πολλούς που συγκρότησαν το δημόσιο χώρο του. Η σχέση του με τον κόσμο και την ιστορία. Με την Κύπρο, με το Μακάριο, την Ελλάδα, την Ευρώπη, με την έννοια της πολιτικής. Με τον αγώνα αποτίναξης του αποικιοκρατικού ζυγού, της διάσωσης της Κυπριακής Δημοκρατίας από την τουρκική απόπειρα κατάλυσης της το 1963-64, της εθνικής τραγωδίας του 1974, της αντίστασης σε επιβολή απαράδεκτων και αντεθνικών λύσεων με αποκορύφωμα το Σχέδιο Ανάν.
Η έναρξη του εθνικοαπελευεθρωτικού αγώνα του 1955-59 τον βρίσκει στις επάλξεις. Αναλαμβάνει ως τομεάρχης Λευκωσίας της ΕΟΚΑ και αργότερα ως γενικός υπεύθυνος της ΠΕΚΑ, Πολιτικής Οργάνωσης της ΕΟΚΑ για ολόκληρη την Κύπρο.
Ο Τάσσος Παπαδόπουλος, ως αγωνιστής του αντιαποικιακού αγώνα, ως μέλος και Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων, ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, υπήρξε αναπόσπαστο και πρωταγωνιστικό κομμάτι της πολυκύμαντης νεότερης ιστορίας της Κύπρου.
Από την εποχή του απελευθερωτικού αγώνα του 1955-59, της εγκαθίδρυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας, των δραματικών γεγονότων του 1963-64, της εθνικής τραγωδίας του 1974, των δύσκολων χρόνων που ακολούθησαν για την ανασυγκρότηση του Κυπριακού Κράτους, της κυπριακής κοινωνίας και οικονομίας, της πορείας της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, της ένταξης στην Ευρωζώνη και της μεγάλης ιστορικής στιγμής του δημοψηφίσματος του Απριλίου του 2004, ο Τάσσος Παπαδόπουλος υπήρξε αδιάλειπτα παρών. Δεν φυγάδευσε ποτέ τον εαυτό του από τους αγώνες και τις αγωνίες της πατρίδας.
Οξυδερκής, θεσμικός, ικανός διαπραγματευτής, αποφασιστικός, ριψοκίνδυνος, ειλικρινής, φορέας ήθους, εντιμότητας και ανιδιοτέλειας, ο Τάσσος Παπαδόπουλος διαμόρφωσε πρότυπο ηγέτη και πολιτικού. Ένα πρότυπο απόλυτα αναγκαίο στη σημερινή βαθιά κρίση αξιοπιστίας του πολιτικού συστήματος.
Η Βουλή των Αντιπροσώπων, οι συνεδρίες του Υπουργικού Συμβουλίου, οι πολιτικές συσκέψεις, οι θαμώνες των συγκεντρώσεων στις πόλεις και την ύπαιθρο, οι συναθροίσεις των αγωνιστών για την ελευθερία της Κύπρου, το μεγάλο κοινό των ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών σταθμών, μπορούσαν με την ίδια ευκολία να αντιληφθούν και να νοιώσουν ότι έχουν απέναντι τους ένα σπάνιο άνθρωπο.
- Θεσμικό, επιγραμματικό και τεκμηριωμένο.
- Βαθιά προσηλωμένο στις παραδόσεις και τους ηθικούς κανόνες.
- Επιεική με τους άλλους και απαιτητικό με τον εαυτό του.
- Χαρισματικό και διδακτικό, αλλά όχι επιδεικτικό.
- Ικανό πολιτικό, αλλά όχι ιδιοτελή και υστερόβουλο.
- Ασυμβίβαστο στις ιδέες και τα πιστεύω του, αλλά με ορθολογισμό και επίγνωση των δυνατοτήτων και των ορίων μιας πολιτικής.
- Ένα άνθρωπο που δεν εκμεταλλεύτηκε ποτέ τα μεγάλα του προσόντα στη λογική της προσωπικής ωφέλειας, αλλά εξετέθη σε κινδύνους, στο όνομα των πεποιθήσεων και των αισθημάτων του.
Ο Τάσσος είχε το σπάνιο πλεονέκτημα να αποτιμά αδυναμίες και δυνατότητες και να πολιτεύεται με μέτρο το εθνικό και το δημόσιο συμφέρον. Ενώ είχε διαφωνήσει με τις συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου, εντούτοις, υπήρξε ο υπέρμαχος διαφύλαξης του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Κατανόησε πρώτος και έγκαιρα ότι το Σύνταγμα ήταν θώρακας και ασπίδα της νομικής και κρατικής οντότητας της Κύπρου, απέναντι σε όσους δόλια επιχειρούσαν την κατάλυση της. Γι’ αυτό ήταν σθεναρά αντίθετος κάθε απόπειρας εκτεταμένων συνταγματικών τροποποιήσεων, επιμένοντας ότι αυτές θα έπρεπε να είναι ελάχιστες, να γίνονται με φειδώ και σε εξαιρετικές περιπτώσεις.
Δεν θα ήταν υπερβολικό να λεχθεί ότι, σε ό,τι αφορά το Κυπριακό, ο Τάσσος Παπαδόπουλος υπήρξε ο πλέον βαθύς του γνώστης. Στις ιστορικές του καταβολές, τις εμφανείς και αθέατες παραμέτρους του, τις λεπτές ισορροπίες του, των εκ πρώτης όψεως ασήμαντων, στην πραγματικότητα όμως άκρως σημαντικών και κρίσιμων λεπτομερειών του.
Έγραφε στις 20 Οκτωβρίου του 2008 για το Κυπριακό, μια απόλυτα επιβεβαιωμένη διαχρονικά αλήθεια:
«Δυστυχώς, η πολιτική βούληση και η καλή πίστη δεν μπορούν από μόνες τους να κατισχύσουν των γεωπολιτικών και στρατιωτικών συμφερόντων της Τουρκίας. Κατά την γνώμη μου, το δισεπίλυτο του προβλήματος, οφείλεται στην παράνομη αλλά μεθοδευμένη διεκδίκηση από την Τουρκία των στρατηγικών συμφερόντων της επί της Κύπρου και της περιοχής, τα οποία αντιβαίνουν στα συμφέροντα του Κυπριακού λαού. Δεν αντιβαίνουν, όμως, αλλά εξυπηρετούν τα συμφέροντα της Μεγάλης Βρετανίας, η οποία γι’ αυτό ακολουθεί σταθερά φιλοτουρκική πολιτική, δίνοντας ελάχιστη ή καθόλου σημασία στα συμφέροντα και στη βούληση του λαού της Κύπρου.
Το Κυπριακό, 50 σχεδόν χρόνια μετά τις Συμφωνίες της Ζυρίχης και του Λονδίνου, παραμένει ζήτημα ολοκλήρωσης της αποαποικιοποίησης και τριάντα πέντε χρόνια μετά την τουρκική εισβολή, παραμένει ζήτημα τερματισμού της στρατιωτικής κατοχής.
Υπό το φως των εμπειριών των τελευταίων ετών, δεν διστάζω να πω ότι, είτε υπάρξει διευθέτηση του Κυπριακού είτε όχι, το Κυπριακό δεν πρόκειται να λυθεί με την επαναφορά λύσης βασισμένης στη «φιλοσοφία» του Σχέδιο Ανάν και εφόσον η «διευθέτηση» του θα αφήνει την αξιοποίηση της στρατηγικής θέσης της Κύπρου στην Τουρκία και τη Βρετανία.
Ο αγώνας του Κυπριακού λαού ήταν και παραμένει αγώνας εναντίον της κατοχής και αγώνας για ελευθερία και ανεξαρτησία».
Αναμφίβολα η μεγαλύτερη στιγμή στην πολυκύμαντη πορεία του Τάσσου Παπαδόπουλου ήταν η τοποθέτηση αλλά και η καθοδήγηση που είχε χρέος να δώσει προς τον Κυπριακό Ελληνισμό για τη στάση του στο δημοψήφισμα απέναντι στο σχέδιο Ανάν.
«Σαν έτοιμος από καιρό, σαν θαρραλέος», δεν είχε δισταγμό και αναστολή. Στο ιστορικό του διάγγελμα, στις 7 Απριλίου του 2004, με αποφασιστικότητα και σαφήνεια ανέλυσε τους κινδύνους που εγκυμονούνταν για τον Κυπριακό Ελληνισμό από την αποδοχή του Σχεδίου Ανάν.
Με βαθιά επίγνωση της ιστορικής και εθνικής του ευθύνης ανέφερε στο διάγγελμα:
«Κάθε λαός διαμορφώνει και γράφει τη δική του ιστορία. Άλλοτε με απελευθερωτικούς αγώνες, άλλοτε με κοινωνικούς, άλλοτε με δημοκρατικές διαδικασίες με την ψήφο του. Τώρα καλείται ο κυπριακός λαός, καλούμαστε ο καθένας μας χωριστά, αλλά και όλοι συλλογικά, να γράψουμε την ιστορία του μέλλοντος της Κύπρου.
Η πατρίδα μας, διέρχεται τις πιο δραματικές ώρες της μακραίωνης ιστορίας της. Ώρες καθοριστικές, όχι μόνο για το παρόν και τη δική μας γενεά, αλλά και για το μέλλον και τις γενεές που θα έρθουν. Οι αποφάσεις που θα πάρουμε εμείς σήμερα, διαμορφώνουν και καθορίζουν τις τύχες και τα πεπρωμένα και των επερχόμενων γενεών».
… Και συνεχίζει: «Τις πιθανές συνέπειες από την απόρριψη του Σχεδίου, πρέπει να τις αντιπαραθέσουμε με τους κινδύνους που εμπερικλείει το Σχέδιο Ανάν όπως τους έχω προαναφέρει. Θα πρέπει ακόμη να μας προβληματίσει το τίμημα που καλούμαστε να πληρώσουμε με την αποδοχή ενός σχεδίου που αδικεί τον Κυπριακό Ελληνισμό και δεν παρέχει σοβαρά εχέγγυα λειτουργικότητας και βιωσιμότητας. Καλούμαστε να καταλύσουμε την Κυπριακή Δημοκρατία, το μόνο έρεισμα ασφάλειας του λαού μας, τη μόνη ασπίδα και εγγύηση της ιστορικής μας φυσιογνωμίας. Να καταλύσουμε τη διεθνώς αναγνωρισμένη κρατική μας οντότητα ακριβώς στη στιγμή που αυτή ενισχύεται και η διεθνής πολιτική της βαρύτητα μεγεθύνεται με την ένταξη μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οφείλουμε να εκτιμήσουμε με σοβαρότητα τους κινδύνους από μια πιθανή κατάρρευση της νέας κατάστασης πραγμάτων, γιατί τα δεδομένα που θα δημιουργηθούν δεν θα είναι δυστυχώς αναστρέψιμα. Κατάρρευση του ομόσπονδου κράτους θα οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια σε αυτό που όλοι θέλουμε να αποφύγουμε: Στη διχοτόμηση μέσα από τη διεθνή αναγνώριση των δύο συνιστώντων κρατών. Συνεκτιμούμε τους κινδύνους και κρίνουμε ότι οι κίνδυνοι από το «ναι» είναι πολύ-πολύ μεγαλύτεροι και μη αναστρέψιμοι από το «όχι».
… Και κατέληγε: «Στις 24 Απριλίου θα τοποθετηθείτε με ένα «ναι» ή ένα «όχι» στο Σχέδιο Ανάν. Θα αποφασίσετε για το παρόν και το μέλλον της Κύπρου. Για τη γενιά μας, αλλά και τις γενιές που θα έρθουν μετά από εμάς. Έχω εμπιστοσύνη στην κρίση σας. Είμαι βέβαιος ότι δεν σας αγγίζουν ψεύτικα διλήμματα. Ότι δεν σας τρομάζουν απειλές για δήθεν διεθνή απομόνωση. Ότι δεν σας πείθουν τα περί δήθεν τελευταίας ευκαιρίας. Είμαι βέβαιος ότι εξακολουθούν να έχουν για σας νόημα οι ηθικές αρχές και αξίες του λαού μας, του πολιτισμού και του εθνικού ιστορικού μας βίου, τον οποίο θέλετε να συνεχίσουμε με ασφάλεια, δικαιοσύνη, ελευθερία και ειρήνη. Παρέλαβα Κράτος διεθνώς αναγνωρισμένο. Δεν θα παραδώσω «κοινότητα» χωρίς δικαίωμα λόγου διεθνώς και σε αναζήτηση κηδεμόνα.
Ελληνικέ κυπριακέ λαέ,
Στη ζυγαριά του «ναι» και του «όχι» πολύ βαρύτερες και πολύ πιο επαχθείς θα είναι οι συνέπειες του «ναι». Σε καλώ να απορρίψεις το Σχέδιο Ανάν. Σε καλώ να πεις στις 24 του Απρίλη ένα δυνατό «όχι». Σε καλώ να υπερασπιστείς το δίκαιο, την αξιοπρέπεια και τη ιστορία σου».
Να μου επιτραπεί να αναφέρω ότι μπροστά στο δίλημμα και την ασήκωτη ευθύνη, ο Τάσσος Παπαδόπουλος επιβεβαίωσε τη ρήση του Επιτάφιου του Περικλέους:
«Ψυχή του καθενός άγραφη η ανάμνηση όχι τόσο των ανδραγαθημάτων όσο του φρονήματος. Εσείς λοιπόν να έχετε πρότυπα και να θεωρήσετε θεμέλιο της ευτυχίας την ελευθερία και θεμέλιο της ελευθερίας τη δυνατή ψυχή κι έτσι μη δειλιάζετε μπροστά στους κινδύνους».
Ο Τάσσος Παπαδόπουλος ενώπιον του φοβερού βήματος της ιστορίας απεδείχθη άξιος. Αντάξιος της μακραίωνης πορείας του Κυπριακού Ελληνισμού και άξιος της πατρίδας. Τηρώντας το εθνικό χρέος, τις ιστορικές μας ρίζες, τις παραδόσεις και υποθήκες των αθάνατων ηρώων και αγωνιστών της Κυπριακής Ελευθερίας.
Όπως λέει ο Καβάφης:
«Σε μερικούς ανθρώπους έρχεται μια μέρα
που πρέπει το μεγάλο Ναι ή το μεγάλο το Όχι
να πούνε. Φανερώνεται αμέσως όποιος το ’χει
έτοιμο μέσα του το Ναι, και λέγοντας το πέρα
πηγαίνει στην τιμή και στην πεποίθηση του.
Ο αρνηθείς δεν μετανιώνει. Αν ρωτιούνταν πάλι,
όχι θα ξαναέλεγε. Κι όμως τον καταβάλλει
εκείνο τ’ όχι -το σωστό- εις όλην την ζωή του.
Ελληνίδες και Έλληνες,
Η τιμή στον Τάσσο Παπαδόπουλο δεν μπορεί να εξαντλείται σε επιμνημόσυνους λόγους. Απόδοση τιμής στη μνήμη του σημαίνει να αντλούμε παράδειγμα από την αγωνιστική του πορεία και έμπρακτα να αποδίδουμε σεβασμό στις πολιτικές του υποθήκες.
Να αγωνιστούμε αταλάντευτα για τον τερματισμό της κατοχής, την ενότητα του κράτους, τη διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των βασικών ελευθεριών του συνόλου του Κυπριακού λαού. Να δώσουμε το μήνυμα ότι ο Κυπριακός Ελληνισμός δεν θα γονατίσει. Ναι, με σωφροσύνη, ασφαλώς με υπευθυνότητα, αλλά και με απόρριψη της λογικής της αποδοχής της υπέρτερης δύναμης του κατακτητή. Και με άρνηση συνεχών υποχωρήσεων στις πιέσεις ξένων που, αντί να στρέφονται προς την πλευρά του κατακτητή και παραβάτη του Διεθνούς Δικαίου εξακολουθούν, υιοθετώντας κυνικά πολιτική δύο μέτρων και δύο σταθμών, να ανατρέπουν καθημερινά κάθε έννοια ηθικής και δικαιοσύνης.
Το καθήκον μας σήμερα απέναντι στην ιστορία και τον πολιτισμό μας είναι η με κάθε κόπο και κάθε θυσία αποτροπή των κινδύνων που απεργάζονται στην πατρίδα μας οι εχθροί της ελευθερίας. Θα πρέπει να καταστήσουμε σαφές ότι δεν είμαστε διατεθειμένοι να ξεγράψουμε δικαιώματα και να ξεχάσουμε δίκαια.
Η Κύπρος δεν μπορεί και δεν πρέπει να παραμείνει η μόνη μοιρασμένη χώρα στην Ευρώπη, όταν η ίδια η Ευρώπη προχωρεί προς την ενοποίηση της. Δεν μπορεί η Ευρώπη να ανέχεται στο κατώφλι της την παρουσία ενός στρατού κατοχής, σε μια χώρα μέλος της Ε.Ε.
Να επιμένουμε σε λύση δημοκρατική που θα διασφαλίζει την εύρυθμη και αποτελεσματική λειτουργία της πολιτείας, την ειρηνική συμβίωση με τους Τουρκοκύπριους συμπατριώτες μας, την ευημερία και πρόοδο ολόκληρου του λαού της Κύπρου. Λύση που θα τερματίζει την κατοχή, θα απομακρύνει τους εποίκους, θα καταργεί τις αναχρονιστικές εγγυήσεις και θα κατοχυρώνει ανθρώπινα δικαιώματα και θεμελιώδεις ελευθερίες.
- Με μια σαφή στρατηγική.
- Με προβολή του Κυπριακού ως προβλήματος εισβολής - κατοχής και παραβίασης του Διεθνούς Δικαίου.
- Με επιδίωξη λύσης στη βάση του κοινού ανακοινωθέντος του Εθνικού Συμβουλίου του Σεπτεμβρίου του 2009, που μπορεί να αποτελέσει και τη βάση μιας πλατειάς εθνικής ενότητας.
- Με αξιοποίηση της ευρωπαϊκής ιδιότητας της χώρας μας αλλά και των ευρωπαϊκών φιλοδοξιών της Τουρκίας, για να υποχρεωθεί να τερματίσει την κατοχή και να αποδεχθεί λύση στη βάση των αρχών του Διεθνούς και του Ευρωπαϊκού Δικαίου. Και με αξιοποίηση επίσης των νέων γεωστρατηγικών δεδομένων που έχουν διαμορφωθεί στην περιοχή ύστερα από την ανακάλυψη υδρογονανθράκων στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Είμαστε για μια ακόμα φορά σε διαδικασία διαπραγματεύσεων. Οι προσδοκίες για μια πιο θετική προσέγγιση του νέου Τ/Κ ηγέτη Μουσταφά Ακκιντζί δεν επιβεβαιώνονται. Άλλωστε δεν θα έπρεπε να υπάρχουν αυταπάτες για το γεγονός ότι πρωταγωνιστικό και καθοριστικό ρόλο για την προοπτική επιτυχούς κατάληξης των συνομιλιών έχει η Τουρκία.
Οι τελευταίες άκρως απογοητευτικές δηλώσεις του, αποτελούν στην πραγματικότητα μονότονη επανάληψη δηλώσεων, προσεγγίσεων και θέσεων προηγούμενων ηγετών της Τουρκοκυπριακής Κοινότητας αλλά και της Τουρκίας.
Πρώτον, ενώ είχε λεχθεί ότι είχε γίνει αποδεκτή η εφαρμογή των τεσσάρων βασικών ελευθεριών, εγκατάστασης, διακίνησης, δικαιώματος περιουσίας και άσκησης επαγγέλματος, με δηλώσεις του το διαψεύδει κατηγορηματικά. Διότι βέβαια «η πλειοψηφία πληθυσμού και γης» που διεκδικεί, αναιρεί και ακυρώνει την εφαρμογή τους.
Δεύτερον, η άρνηση αποδοχής του ευρωπαϊκού κεκτημένου χωρίς μόνιμες παρεκκλίσεις, ανατρέπει την προοπτική θετικής εξέλιξης των διαπραγματεύσεων, αφού κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό, όχι μόνο από την ελληνοκυπριακή πλευρά αλλά και από την Ε.Ε. Ούτως ή άλλως το Πρωτόκολλο 10 της Συνθήκης Προσχώρησης, ρητά απέκλεισε το ενδεχόμενο η λύση του Κυπριακού να αποτελέσει πρωτογενές δίκαιο.
Τρίτον, η επιμονή σε συνέχιση των εγγυήσεων του 1960 για να συνεχιστεί η εσαεί κηδεμονία της Τουρκίας.
Τέταρτον, η απαίτηση για ιδρυτικά κράτη που θα συναποτελέσουν ένα νέο συνεταιρισμό ακυρώνει την προοπτική μετεξέλιξης της Κυπριακής Δημοκρατίας και παραπέμπει σε παρθενογένεση.
Πέμπτον, η εμμονή σε ακύρωση του αναπαλλοτρίωτου δικαιώματος επί της ακινήτου περιουσίας με απαίτηση απόδοσης προτεραιότητας στον χρήστη.
Αυτή η προσέγγιση της τουρκικής πλευράς δεν δικαιολογεί ούτε προσδοκίες ούτε κλίμα ευφορίας. Κάτι τέτοιο άλλωστε είναι αποπροσανατολιστικό και ζημιογόνο, αφού δημιουργείται η εντύπωση στο διεθνή και τον ευρωπαϊκό παράγοντα ότι δήθεν υπάρχει μεταβολή της πάγιας διαχρονικής τουρκικής αδιαλλαξίας.
Αντίθετα, τώρα είναι η ώρα επανεκτίμησης των δεδομένων και της στρατηγικής μας, η απόρριψη θέσεων και απαιτήσεων που υποθηκεύουν το μέλλον του Κυπριακού Ελληνισμού και απειλούν την ύπαρξη και τη συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας. Είναι ακόμα η ώρα για κινητοποίηση σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο, για να ασκηθούν πιέσεις στην Τουρκία, για να υποχρεωθεί να εγκαταλείψει τη στρεψόδικη και επιδρομική της πολιτική. Να καταστήσουμε ακόμα σαφές προς τους Ευρωπαίους εταίρους μας ότι η Κυπριακή Δημοκρατία δεν πρόκειται να συναινέσει στο άνοιγμα κανενός κεφαλαίου στον ενταξιακό διάλογο Τουρκίας - Ε.Ε., αν η Τουρκία συνεχίζει να αρνείται την εκπλήρωση των κυπρογενών της υποχρεώσεων.
Ο αγώνας μας είναι αγώνας ζωής, είναι αγώνας δικαίου. Και σε τέτοιους αγώνες δεν επιτρέπεται η αποτυχία. Κανένας εκβιασμός, καμιά απειλή, καμιά δυσκολία και καμιά πίεση δεν πρέπει να μας οδηγήσει σε ταπεινωτική συνθηκολόγηση και σε μια λύση που δεν θα αντέχει στη δοκιμασία του χρόνου.
Ελληνίδες και Έλληνες,
Εφτά χρόνια μετά που ο Τάσσος Παπαδόπουλος έφυγε. Είναι όμως παρών δικαιωμένος και περήφανος. Αφήνοντας βαριά κληρονομιά και ανεξόφλητο χρέος σε όλους εμάς να συνεχίσουμε τον αγώνα για τη σωτηρία της Κύπρου.
Μέσα στους επάλληλους και φαύλους κύκλους της κρίσης αξιών, της ανατροπής των προτεραιοτήτων μας, του άγους της κατοχής, των καταπατουμένων δικαιωμάτων του λαού μας, της λησμοσύνης του μεγάλου μας χρέους. Αναζητώντας συνειρμούς της δικής του μεγαλοσύνης και προσφοράς με το σημερινό μας καθήκον. Που επιτάσσει να ξεφύγουμε οριστικά από το σύνδρομο της εθνικής ταπείνωσης του 1974, να επανακαθορίσουμε τα μεγάλα οράματα και να επανασυνδέσουμε τα κομμένα νήματα των προσπαθειών και των αγώνων του Κυπριακού Ελληνισμού.
Ελληνίδες και Έλληνες,
Η μεγάλη αγάπη και το μέγιστο πάθος του Τάσσου Παπαδόπουλου ήταν η Κύπρος και ο ευρύτερος Ελληνισμός. Και το όραμα του η ελευθερία της πατρίδας. Χρέος μας να συνεχίσουμε τον αγώνα για να πραγματωθεί το όραμα του, που είναι όραμα ολόκληρου του Κυπριακού Ελληνισμού για μια ελεύθερη, δημοκρατική και ευημερούσα Κύπρο.
Ο Τάσσος Παπαδόπουλος δεν είναι πια μαζί μας. Όμως, οι μεγάλοι νεκροί δεν φεύγουν, παραμένουν ζώντες και μετά θάνατον, για να εμπνέουν, να φρονηματίζουν και να καθοδηγούν. Η φυσική σιωπή του Τάσσου Παπαδόπουλου θα αναδεικνύει συνεχώς τις διαστάσεις του έργου και της προσωπικότητας του, το ανεξάντλητο περίσσευμα της διάνοιας και της ψυχής του, το μέγεθος της αφοσίωσης του στο δημόσιο και το εθνικό συμφέρον, αλλά και το δικό μας χρέος. Πως θα αγωνιστούμε όπως εκείνος ήθελε, για να μην περάσουν τα αποτελέσματα της προδοσίας, της τουρκικής εισβολής και κατοχής. Πως θα παλέψουμε μέρα και νύκτα ωσότου από τα σκοτάδια αναβλύσει φως. Φως άπλετο ελευθερίας!
Όμως, η επιμνημόσυνος αναφορά σε μια αποστράπτουσα προσωπικότητα που τίμησε την πολιτική, που λάμπρυνε τα βουλευτικά έδρανα, που αναβάθμισε υπουργικές θέσεις, που κατέστησε την Προεδρία της Δημοκρατίας αγωνιστική έπαλξη, που υπηρέτησε αρχές και αξίες και όχι αξιώματα, δεν είναι εύκολο καθήκον. Και τα λόγια μοιάζουν φτωχά και ανήμπορα, να περιγράψουν το ανάστημα και τις διαστάσεις της προσωπικότητας και της προσφοράς του Τάσσου Παπαδόπουλου.
Και δηλώνω αδύναμος να απαριθμήσω τις αρετές και να καταγράψω την κορυφαία και πολυσήμαντη συμβολή του στους αγώνες και τις προσπάθειες του Κυπριακού Ελληνισμού για ελευθερία, για απόκρουση των δόλιων ενεργειών υπονόμευσης της Κυπριακής Δημοκρατίας και του νόμιμου Προέδρου Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, αλλά και για την προώθηση του οράματος τερματισμού της τουρκικής κατοχής και μιας λύσης στο Κυπριακό που θα διασφαλίζει τη φυσική και εθνική επιβίωση του Κυπριακού Ελληνισμού
Και είναι ακόμα βαριά η ευθύνη και δύσκολο το χρέος αναφοράς στον Τάσο Παπαδόπουλο, γιατί το καθήκον μας είναι να καταθέτουμε και τον απολογισμό για τα έργα και τις ημέρες μας, για τα επιτεύγματα και τις παραλείψεις μας, σε αυτόν που εκδαπάνησε ολόκληρη τη ζωή του ως συνεχή προσφορά και θυσία για την Κύπρο.
Όμως, ο απολογισμός είναι σχεδόν αδύνατος, γιατί στην Κύπρο της αγχόνης των αποικιοκρατών, της συνεχιζόμενης τουρκικής κατοχής, της αντίστασης στην προδοσία και το έγκλημα του 1974, της θεσμικής, της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, τα μηνύματα δεν είναι αυτά που θα έπρεπε να είναι.
Υπό τη βαριά σκιά της απουσίας του Τάσσου Παπαδόπουλου, πώς να αρθρώσουμε το λόγο χωρίς τον κίνδυνο του υποκριτικού εκπεσμού και μιας επιφανειακής και επιδερμικής αναφοράς, όταν η Κύπρος βρίσκεται ακόμα διχοτομημένη, με πρόσφυγες, αγνοούμενους, με εγκλωβισμένους. Πώς θα μιλήσουμε στον Τάσσο Παπαδόπουλο με την Κερύνεια, την Αμμόχωστο και τη Μόρφου κατεχόμενες, με τα ιερά και τα όσια μας συλημένα από τον κατοχικό στρατό και με τους πρόσφυγες να φεύγουν από τη ζωή με τον αβάστακτο καημό του γυρισμού; Και τι αναφορά θα του δώσουμε όταν νέα σχέδια επιχειρούν νεκρανάσταση, όταν για μια ακόμα φορά εγκυμονούνται κίνδυνοι λύσης δύο συνιδρυτικών κρατών, με «πλειοψηφίες πληθυσμού και γης» και με παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών, με κήρυξη της λύσης ως πρωτογενούς δικαίου για να αποτραπεί η εφαρμογή του ευρωπαϊκού κεκτημένου, με συνέχιση του βαθύτατου αναχρονισμού των εγγυήσεων του 1960.
Αλλά, εδώ παρεμβαίνει ο ποιητής. Γράφει λοιπόν ο Νίκος Κρανιδιώτης, στο ποίημα του «Κερύνεια», το 1986:
«Πώς θες να πάμε,
που ορθώνεται τώρα μπροστά μας
η ματωμένη σημαία;
Πώς θες να πάμε τώρα
σε αυτή τη σπαρμένη με κόκκαλα γη της πατρίδας
χωρίς μια πικρή - πικρή μεταμέλεια
μια προσευχή εκδίκησης,
χωρίς τα δίκαια άρματα της οργής και της νέμεσης»;
Λέγεται ως κοινοτυπία ότι η κοινή μοίρα των ανθρώπων είναι ο θάνατος. Όμως, για μεγάλες προσωπικότητες που καθόρισαν καταλυτικά την πορεία των εξελίξεων, ο θάνατος δεν είναι το τέρμα. Είναι αφετηρία ευρύτερης καταξίωσης και κυρίως αναγόρευσής τους ως συμβόλων που εμπνέουν και καθοδηγούν με το παράδειγμα της ζωής τους. Έτσι ο Τάσσος Παπαδόπουλος παραμένει ζωντανός στη συνείδηση του λαού και παρών στις ιστορικές εξελίξεις.
Η χρονική απόσταση από τη βιολογική του απουσία, αναδεικνύει ακόμα πιο έντονα το μέγεθος της προσωπικότητας του, προβάλλει πιο επιτακτικά τις εθνικές και πολιτικές του υποθήκες, επιβεβαιώνει τις προβλέψεις του και δικαιώνει τους οραματισμούς του.
Υπό αυτή την έννοια, ο Τάσσος Παπαδόπουλος, υπήρξε μια προσωπικότητα η οποία διά της μνήμης εξουδετερώνει το χρόνο και το θάνατο. Τα τεκμήρια της αθανασίας του, δηλαδή της καταγραφής του στη συλλογική συνείδηση, υπήρξαν τα έργα και οι ημέρες του. Οι αγώνες και οι αγωνίες του. Η σχέση του με τους πολλούς που συγκρότησαν το δημόσιο χώρο του. Η σχέση του με τον κόσμο και την ιστορία. Με την Κύπρο, με το Μακάριο, την Ελλάδα, την Ευρώπη, με την έννοια της πολιτικής. Με τον αγώνα αποτίναξης του αποικιοκρατικού ζυγού, της διάσωσης της Κυπριακής Δημοκρατίας από την τουρκική απόπειρα κατάλυσης της το 1963-64, της εθνικής τραγωδίας του 1974, της αντίστασης σε επιβολή απαράδεκτων και αντεθνικών λύσεων με αποκορύφωμα το Σχέδιο Ανάν.
Η έναρξη του εθνικοαπελευεθρωτικού αγώνα του 1955-59 τον βρίσκει στις επάλξεις. Αναλαμβάνει ως τομεάρχης Λευκωσίας της ΕΟΚΑ και αργότερα ως γενικός υπεύθυνος της ΠΕΚΑ, Πολιτικής Οργάνωσης της ΕΟΚΑ για ολόκληρη την Κύπρο.
Ο Τάσσος Παπαδόπουλος, ως αγωνιστής του αντιαποικιακού αγώνα, ως μέλος και Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων, ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, υπήρξε αναπόσπαστο και πρωταγωνιστικό κομμάτι της πολυκύμαντης νεότερης ιστορίας της Κύπρου.
Από την εποχή του απελευθερωτικού αγώνα του 1955-59, της εγκαθίδρυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας, των δραματικών γεγονότων του 1963-64, της εθνικής τραγωδίας του 1974, των δύσκολων χρόνων που ακολούθησαν για την ανασυγκρότηση του Κυπριακού Κράτους, της κυπριακής κοινωνίας και οικονομίας, της πορείας της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, της ένταξης στην Ευρωζώνη και της μεγάλης ιστορικής στιγμής του δημοψηφίσματος του Απριλίου του 2004, ο Τάσσος Παπαδόπουλος υπήρξε αδιάλειπτα παρών. Δεν φυγάδευσε ποτέ τον εαυτό του από τους αγώνες και τις αγωνίες της πατρίδας.
Οξυδερκής, θεσμικός, ικανός διαπραγματευτής, αποφασιστικός, ριψοκίνδυνος, ειλικρινής, φορέας ήθους, εντιμότητας και ανιδιοτέλειας, ο Τάσσος Παπαδόπουλος διαμόρφωσε πρότυπο ηγέτη και πολιτικού. Ένα πρότυπο απόλυτα αναγκαίο στη σημερινή βαθιά κρίση αξιοπιστίας του πολιτικού συστήματος.
Η Βουλή των Αντιπροσώπων, οι συνεδρίες του Υπουργικού Συμβουλίου, οι πολιτικές συσκέψεις, οι θαμώνες των συγκεντρώσεων στις πόλεις και την ύπαιθρο, οι συναθροίσεις των αγωνιστών για την ελευθερία της Κύπρου, το μεγάλο κοινό των ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών σταθμών, μπορούσαν με την ίδια ευκολία να αντιληφθούν και να νοιώσουν ότι έχουν απέναντι τους ένα σπάνιο άνθρωπο.
- Θεσμικό, επιγραμματικό και τεκμηριωμένο.
- Βαθιά προσηλωμένο στις παραδόσεις και τους ηθικούς κανόνες.
- Επιεική με τους άλλους και απαιτητικό με τον εαυτό του.
- Χαρισματικό και διδακτικό, αλλά όχι επιδεικτικό.
- Ικανό πολιτικό, αλλά όχι ιδιοτελή και υστερόβουλο.
- Ασυμβίβαστο στις ιδέες και τα πιστεύω του, αλλά με ορθολογισμό και επίγνωση των δυνατοτήτων και των ορίων μιας πολιτικής.
- Ένα άνθρωπο που δεν εκμεταλλεύτηκε ποτέ τα μεγάλα του προσόντα στη λογική της προσωπικής ωφέλειας, αλλά εξετέθη σε κινδύνους, στο όνομα των πεποιθήσεων και των αισθημάτων του.
Ο Τάσσος είχε το σπάνιο πλεονέκτημα να αποτιμά αδυναμίες και δυνατότητες και να πολιτεύεται με μέτρο το εθνικό και το δημόσιο συμφέρον. Ενώ είχε διαφωνήσει με τις συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου, εντούτοις, υπήρξε ο υπέρμαχος διαφύλαξης του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Κατανόησε πρώτος και έγκαιρα ότι το Σύνταγμα ήταν θώρακας και ασπίδα της νομικής και κρατικής οντότητας της Κύπρου, απέναντι σε όσους δόλια επιχειρούσαν την κατάλυση της. Γι’ αυτό ήταν σθεναρά αντίθετος κάθε απόπειρας εκτεταμένων συνταγματικών τροποποιήσεων, επιμένοντας ότι αυτές θα έπρεπε να είναι ελάχιστες, να γίνονται με φειδώ και σε εξαιρετικές περιπτώσεις.
Δεν θα ήταν υπερβολικό να λεχθεί ότι, σε ό,τι αφορά το Κυπριακό, ο Τάσσος Παπαδόπουλος υπήρξε ο πλέον βαθύς του γνώστης. Στις ιστορικές του καταβολές, τις εμφανείς και αθέατες παραμέτρους του, τις λεπτές ισορροπίες του, των εκ πρώτης όψεως ασήμαντων, στην πραγματικότητα όμως άκρως σημαντικών και κρίσιμων λεπτομερειών του.
Έγραφε στις 20 Οκτωβρίου του 2008 για το Κυπριακό, μια απόλυτα επιβεβαιωμένη διαχρονικά αλήθεια:
«Δυστυχώς, η πολιτική βούληση και η καλή πίστη δεν μπορούν από μόνες τους να κατισχύσουν των γεωπολιτικών και στρατιωτικών συμφερόντων της Τουρκίας. Κατά την γνώμη μου, το δισεπίλυτο του προβλήματος, οφείλεται στην παράνομη αλλά μεθοδευμένη διεκδίκηση από την Τουρκία των στρατηγικών συμφερόντων της επί της Κύπρου και της περιοχής, τα οποία αντιβαίνουν στα συμφέροντα του Κυπριακού λαού. Δεν αντιβαίνουν, όμως, αλλά εξυπηρετούν τα συμφέροντα της Μεγάλης Βρετανίας, η οποία γι’ αυτό ακολουθεί σταθερά φιλοτουρκική πολιτική, δίνοντας ελάχιστη ή καθόλου σημασία στα συμφέροντα και στη βούληση του λαού της Κύπρου.
Το Κυπριακό, 50 σχεδόν χρόνια μετά τις Συμφωνίες της Ζυρίχης και του Λονδίνου, παραμένει ζήτημα ολοκλήρωσης της αποαποικιοποίησης και τριάντα πέντε χρόνια μετά την τουρκική εισβολή, παραμένει ζήτημα τερματισμού της στρατιωτικής κατοχής.
Υπό το φως των εμπειριών των τελευταίων ετών, δεν διστάζω να πω ότι, είτε υπάρξει διευθέτηση του Κυπριακού είτε όχι, το Κυπριακό δεν πρόκειται να λυθεί με την επαναφορά λύσης βασισμένης στη «φιλοσοφία» του Σχέδιο Ανάν και εφόσον η «διευθέτηση» του θα αφήνει την αξιοποίηση της στρατηγικής θέσης της Κύπρου στην Τουρκία και τη Βρετανία.
Ο αγώνας του Κυπριακού λαού ήταν και παραμένει αγώνας εναντίον της κατοχής και αγώνας για ελευθερία και ανεξαρτησία».
Αναμφίβολα η μεγαλύτερη στιγμή στην πολυκύμαντη πορεία του Τάσσου Παπαδόπουλου ήταν η τοποθέτηση αλλά και η καθοδήγηση που είχε χρέος να δώσει προς τον Κυπριακό Ελληνισμό για τη στάση του στο δημοψήφισμα απέναντι στο σχέδιο Ανάν.
«Σαν έτοιμος από καιρό, σαν θαρραλέος», δεν είχε δισταγμό και αναστολή. Στο ιστορικό του διάγγελμα, στις 7 Απριλίου του 2004, με αποφασιστικότητα και σαφήνεια ανέλυσε τους κινδύνους που εγκυμονούνταν για τον Κυπριακό Ελληνισμό από την αποδοχή του Σχεδίου Ανάν.
Με βαθιά επίγνωση της ιστορικής και εθνικής του ευθύνης ανέφερε στο διάγγελμα:
«Κάθε λαός διαμορφώνει και γράφει τη δική του ιστορία. Άλλοτε με απελευθερωτικούς αγώνες, άλλοτε με κοινωνικούς, άλλοτε με δημοκρατικές διαδικασίες με την ψήφο του. Τώρα καλείται ο κυπριακός λαός, καλούμαστε ο καθένας μας χωριστά, αλλά και όλοι συλλογικά, να γράψουμε την ιστορία του μέλλοντος της Κύπρου.
Η πατρίδα μας, διέρχεται τις πιο δραματικές ώρες της μακραίωνης ιστορίας της. Ώρες καθοριστικές, όχι μόνο για το παρόν και τη δική μας γενεά, αλλά και για το μέλλον και τις γενεές που θα έρθουν. Οι αποφάσεις που θα πάρουμε εμείς σήμερα, διαμορφώνουν και καθορίζουν τις τύχες και τα πεπρωμένα και των επερχόμενων γενεών».
… Και συνεχίζει: «Τις πιθανές συνέπειες από την απόρριψη του Σχεδίου, πρέπει να τις αντιπαραθέσουμε με τους κινδύνους που εμπερικλείει το Σχέδιο Ανάν όπως τους έχω προαναφέρει. Θα πρέπει ακόμη να μας προβληματίσει το τίμημα που καλούμαστε να πληρώσουμε με την αποδοχή ενός σχεδίου που αδικεί τον Κυπριακό Ελληνισμό και δεν παρέχει σοβαρά εχέγγυα λειτουργικότητας και βιωσιμότητας. Καλούμαστε να καταλύσουμε την Κυπριακή Δημοκρατία, το μόνο έρεισμα ασφάλειας του λαού μας, τη μόνη ασπίδα και εγγύηση της ιστορικής μας φυσιογνωμίας. Να καταλύσουμε τη διεθνώς αναγνωρισμένη κρατική μας οντότητα ακριβώς στη στιγμή που αυτή ενισχύεται και η διεθνής πολιτική της βαρύτητα μεγεθύνεται με την ένταξη μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οφείλουμε να εκτιμήσουμε με σοβαρότητα τους κινδύνους από μια πιθανή κατάρρευση της νέας κατάστασης πραγμάτων, γιατί τα δεδομένα που θα δημιουργηθούν δεν θα είναι δυστυχώς αναστρέψιμα. Κατάρρευση του ομόσπονδου κράτους θα οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια σε αυτό που όλοι θέλουμε να αποφύγουμε: Στη διχοτόμηση μέσα από τη διεθνή αναγνώριση των δύο συνιστώντων κρατών. Συνεκτιμούμε τους κινδύνους και κρίνουμε ότι οι κίνδυνοι από το «ναι» είναι πολύ-πολύ μεγαλύτεροι και μη αναστρέψιμοι από το «όχι».
… Και κατέληγε: «Στις 24 Απριλίου θα τοποθετηθείτε με ένα «ναι» ή ένα «όχι» στο Σχέδιο Ανάν. Θα αποφασίσετε για το παρόν και το μέλλον της Κύπρου. Για τη γενιά μας, αλλά και τις γενιές που θα έρθουν μετά από εμάς. Έχω εμπιστοσύνη στην κρίση σας. Είμαι βέβαιος ότι δεν σας αγγίζουν ψεύτικα διλήμματα. Ότι δεν σας τρομάζουν απειλές για δήθεν διεθνή απομόνωση. Ότι δεν σας πείθουν τα περί δήθεν τελευταίας ευκαιρίας. Είμαι βέβαιος ότι εξακολουθούν να έχουν για σας νόημα οι ηθικές αρχές και αξίες του λαού μας, του πολιτισμού και του εθνικού ιστορικού μας βίου, τον οποίο θέλετε να συνεχίσουμε με ασφάλεια, δικαιοσύνη, ελευθερία και ειρήνη. Παρέλαβα Κράτος διεθνώς αναγνωρισμένο. Δεν θα παραδώσω «κοινότητα» χωρίς δικαίωμα λόγου διεθνώς και σε αναζήτηση κηδεμόνα.
Ελληνικέ κυπριακέ λαέ,
Στη ζυγαριά του «ναι» και του «όχι» πολύ βαρύτερες και πολύ πιο επαχθείς θα είναι οι συνέπειες του «ναι». Σε καλώ να απορρίψεις το Σχέδιο Ανάν. Σε καλώ να πεις στις 24 του Απρίλη ένα δυνατό «όχι». Σε καλώ να υπερασπιστείς το δίκαιο, την αξιοπρέπεια και τη ιστορία σου».
Να μου επιτραπεί να αναφέρω ότι μπροστά στο δίλημμα και την ασήκωτη ευθύνη, ο Τάσσος Παπαδόπουλος επιβεβαίωσε τη ρήση του Επιτάφιου του Περικλέους:
«Ψυχή του καθενός άγραφη η ανάμνηση όχι τόσο των ανδραγαθημάτων όσο του φρονήματος. Εσείς λοιπόν να έχετε πρότυπα και να θεωρήσετε θεμέλιο της ευτυχίας την ελευθερία και θεμέλιο της ελευθερίας τη δυνατή ψυχή κι έτσι μη δειλιάζετε μπροστά στους κινδύνους».
Ο Τάσσος Παπαδόπουλος ενώπιον του φοβερού βήματος της ιστορίας απεδείχθη άξιος. Αντάξιος της μακραίωνης πορείας του Κυπριακού Ελληνισμού και άξιος της πατρίδας. Τηρώντας το εθνικό χρέος, τις ιστορικές μας ρίζες, τις παραδόσεις και υποθήκες των αθάνατων ηρώων και αγωνιστών της Κυπριακής Ελευθερίας.
Όπως λέει ο Καβάφης:
«Σε μερικούς ανθρώπους έρχεται μια μέρα
που πρέπει το μεγάλο Ναι ή το μεγάλο το Όχι
να πούνε. Φανερώνεται αμέσως όποιος το ’χει
έτοιμο μέσα του το Ναι, και λέγοντας το πέρα
πηγαίνει στην τιμή και στην πεποίθηση του.
Ο αρνηθείς δεν μετανιώνει. Αν ρωτιούνταν πάλι,
όχι θα ξαναέλεγε. Κι όμως τον καταβάλλει
εκείνο τ’ όχι -το σωστό- εις όλην την ζωή του.
Ελληνίδες και Έλληνες,
Η τιμή στον Τάσσο Παπαδόπουλο δεν μπορεί να εξαντλείται σε επιμνημόσυνους λόγους. Απόδοση τιμής στη μνήμη του σημαίνει να αντλούμε παράδειγμα από την αγωνιστική του πορεία και έμπρακτα να αποδίδουμε σεβασμό στις πολιτικές του υποθήκες.
Να αγωνιστούμε αταλάντευτα για τον τερματισμό της κατοχής, την ενότητα του κράτους, τη διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των βασικών ελευθεριών του συνόλου του Κυπριακού λαού. Να δώσουμε το μήνυμα ότι ο Κυπριακός Ελληνισμός δεν θα γονατίσει. Ναι, με σωφροσύνη, ασφαλώς με υπευθυνότητα, αλλά και με απόρριψη της λογικής της αποδοχής της υπέρτερης δύναμης του κατακτητή. Και με άρνηση συνεχών υποχωρήσεων στις πιέσεις ξένων που, αντί να στρέφονται προς την πλευρά του κατακτητή και παραβάτη του Διεθνούς Δικαίου εξακολουθούν, υιοθετώντας κυνικά πολιτική δύο μέτρων και δύο σταθμών, να ανατρέπουν καθημερινά κάθε έννοια ηθικής και δικαιοσύνης.
Το καθήκον μας σήμερα απέναντι στην ιστορία και τον πολιτισμό μας είναι η με κάθε κόπο και κάθε θυσία αποτροπή των κινδύνων που απεργάζονται στην πατρίδα μας οι εχθροί της ελευθερίας. Θα πρέπει να καταστήσουμε σαφές ότι δεν είμαστε διατεθειμένοι να ξεγράψουμε δικαιώματα και να ξεχάσουμε δίκαια.
Η Κύπρος δεν μπορεί και δεν πρέπει να παραμείνει η μόνη μοιρασμένη χώρα στην Ευρώπη, όταν η ίδια η Ευρώπη προχωρεί προς την ενοποίηση της. Δεν μπορεί η Ευρώπη να ανέχεται στο κατώφλι της την παρουσία ενός στρατού κατοχής, σε μια χώρα μέλος της Ε.Ε.
Να επιμένουμε σε λύση δημοκρατική που θα διασφαλίζει την εύρυθμη και αποτελεσματική λειτουργία της πολιτείας, την ειρηνική συμβίωση με τους Τουρκοκύπριους συμπατριώτες μας, την ευημερία και πρόοδο ολόκληρου του λαού της Κύπρου. Λύση που θα τερματίζει την κατοχή, θα απομακρύνει τους εποίκους, θα καταργεί τις αναχρονιστικές εγγυήσεις και θα κατοχυρώνει ανθρώπινα δικαιώματα και θεμελιώδεις ελευθερίες.
- Με μια σαφή στρατηγική.
- Με προβολή του Κυπριακού ως προβλήματος εισβολής - κατοχής και παραβίασης του Διεθνούς Δικαίου.
- Με επιδίωξη λύσης στη βάση του κοινού ανακοινωθέντος του Εθνικού Συμβουλίου του Σεπτεμβρίου του 2009, που μπορεί να αποτελέσει και τη βάση μιας πλατειάς εθνικής ενότητας.
- Με αξιοποίηση της ευρωπαϊκής ιδιότητας της χώρας μας αλλά και των ευρωπαϊκών φιλοδοξιών της Τουρκίας, για να υποχρεωθεί να τερματίσει την κατοχή και να αποδεχθεί λύση στη βάση των αρχών του Διεθνούς και του Ευρωπαϊκού Δικαίου. Και με αξιοποίηση επίσης των νέων γεωστρατηγικών δεδομένων που έχουν διαμορφωθεί στην περιοχή ύστερα από την ανακάλυψη υδρογονανθράκων στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Είμαστε για μια ακόμα φορά σε διαδικασία διαπραγματεύσεων. Οι προσδοκίες για μια πιο θετική προσέγγιση του νέου Τ/Κ ηγέτη Μουσταφά Ακκιντζί δεν επιβεβαιώνονται. Άλλωστε δεν θα έπρεπε να υπάρχουν αυταπάτες για το γεγονός ότι πρωταγωνιστικό και καθοριστικό ρόλο για την προοπτική επιτυχούς κατάληξης των συνομιλιών έχει η Τουρκία.
Οι τελευταίες άκρως απογοητευτικές δηλώσεις του, αποτελούν στην πραγματικότητα μονότονη επανάληψη δηλώσεων, προσεγγίσεων και θέσεων προηγούμενων ηγετών της Τουρκοκυπριακής Κοινότητας αλλά και της Τουρκίας.
Πρώτον, ενώ είχε λεχθεί ότι είχε γίνει αποδεκτή η εφαρμογή των τεσσάρων βασικών ελευθεριών, εγκατάστασης, διακίνησης, δικαιώματος περιουσίας και άσκησης επαγγέλματος, με δηλώσεις του το διαψεύδει κατηγορηματικά. Διότι βέβαια «η πλειοψηφία πληθυσμού και γης» που διεκδικεί, αναιρεί και ακυρώνει την εφαρμογή τους.
Δεύτερον, η άρνηση αποδοχής του ευρωπαϊκού κεκτημένου χωρίς μόνιμες παρεκκλίσεις, ανατρέπει την προοπτική θετικής εξέλιξης των διαπραγματεύσεων, αφού κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό, όχι μόνο από την ελληνοκυπριακή πλευρά αλλά και από την Ε.Ε. Ούτως ή άλλως το Πρωτόκολλο 10 της Συνθήκης Προσχώρησης, ρητά απέκλεισε το ενδεχόμενο η λύση του Κυπριακού να αποτελέσει πρωτογενές δίκαιο.
Τρίτον, η επιμονή σε συνέχιση των εγγυήσεων του 1960 για να συνεχιστεί η εσαεί κηδεμονία της Τουρκίας.
Τέταρτον, η απαίτηση για ιδρυτικά κράτη που θα συναποτελέσουν ένα νέο συνεταιρισμό ακυρώνει την προοπτική μετεξέλιξης της Κυπριακής Δημοκρατίας και παραπέμπει σε παρθενογένεση.
Πέμπτον, η εμμονή σε ακύρωση του αναπαλλοτρίωτου δικαιώματος επί της ακινήτου περιουσίας με απαίτηση απόδοσης προτεραιότητας στον χρήστη.
Αυτή η προσέγγιση της τουρκικής πλευράς δεν δικαιολογεί ούτε προσδοκίες ούτε κλίμα ευφορίας. Κάτι τέτοιο άλλωστε είναι αποπροσανατολιστικό και ζημιογόνο, αφού δημιουργείται η εντύπωση στο διεθνή και τον ευρωπαϊκό παράγοντα ότι δήθεν υπάρχει μεταβολή της πάγιας διαχρονικής τουρκικής αδιαλλαξίας.
Αντίθετα, τώρα είναι η ώρα επανεκτίμησης των δεδομένων και της στρατηγικής μας, η απόρριψη θέσεων και απαιτήσεων που υποθηκεύουν το μέλλον του Κυπριακού Ελληνισμού και απειλούν την ύπαρξη και τη συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας. Είναι ακόμα η ώρα για κινητοποίηση σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο, για να ασκηθούν πιέσεις στην Τουρκία, για να υποχρεωθεί να εγκαταλείψει τη στρεψόδικη και επιδρομική της πολιτική. Να καταστήσουμε ακόμα σαφές προς τους Ευρωπαίους εταίρους μας ότι η Κυπριακή Δημοκρατία δεν πρόκειται να συναινέσει στο άνοιγμα κανενός κεφαλαίου στον ενταξιακό διάλογο Τουρκίας - Ε.Ε., αν η Τουρκία συνεχίζει να αρνείται την εκπλήρωση των κυπρογενών της υποχρεώσεων.
Ο αγώνας μας είναι αγώνας ζωής, είναι αγώνας δικαίου. Και σε τέτοιους αγώνες δεν επιτρέπεται η αποτυχία. Κανένας εκβιασμός, καμιά απειλή, καμιά δυσκολία και καμιά πίεση δεν πρέπει να μας οδηγήσει σε ταπεινωτική συνθηκολόγηση και σε μια λύση που δεν θα αντέχει στη δοκιμασία του χρόνου.
Ελληνίδες και Έλληνες,
Εφτά χρόνια μετά που ο Τάσσος Παπαδόπουλος έφυγε. Είναι όμως παρών δικαιωμένος και περήφανος. Αφήνοντας βαριά κληρονομιά και ανεξόφλητο χρέος σε όλους εμάς να συνεχίσουμε τον αγώνα για τη σωτηρία της Κύπρου.
Μέσα στους επάλληλους και φαύλους κύκλους της κρίσης αξιών, της ανατροπής των προτεραιοτήτων μας, του άγους της κατοχής, των καταπατουμένων δικαιωμάτων του λαού μας, της λησμοσύνης του μεγάλου μας χρέους. Αναζητώντας συνειρμούς της δικής του μεγαλοσύνης και προσφοράς με το σημερινό μας καθήκον. Που επιτάσσει να ξεφύγουμε οριστικά από το σύνδρομο της εθνικής ταπείνωσης του 1974, να επανακαθορίσουμε τα μεγάλα οράματα και να επανασυνδέσουμε τα κομμένα νήματα των προσπαθειών και των αγώνων του Κυπριακού Ελληνισμού.
Ελληνίδες και Έλληνες,
Η μεγάλη αγάπη και το μέγιστο πάθος του Τάσσου Παπαδόπουλου ήταν η Κύπρος και ο ευρύτερος Ελληνισμός. Και το όραμα του η ελευθερία της πατρίδας. Χρέος μας να συνεχίσουμε τον αγώνα για να πραγματωθεί το όραμα του, που είναι όραμα ολόκληρου του Κυπριακού Ελληνισμού για μια ελεύθερη, δημοκρατική και ευημερούσα Κύπρο.
Ο Τάσσος Παπαδόπουλος δεν είναι πια μαζί μας. Όμως, οι μεγάλοι νεκροί δεν φεύγουν, παραμένουν ζώντες και μετά θάνατον, για να εμπνέουν, να φρονηματίζουν και να καθοδηγούν. Η φυσική σιωπή του Τάσσου Παπαδόπουλου θα αναδεικνύει συνεχώς τις διαστάσεις του έργου και της προσωπικότητας του, το ανεξάντλητο περίσσευμα της διάνοιας και της ψυχής του, το μέγεθος της αφοσίωσης του στο δημόσιο και το εθνικό συμφέρον, αλλά και το δικό μας χρέος. Πως θα αγωνιστούμε όπως εκείνος ήθελε, για να μην περάσουν τα αποτελέσματα της προδοσίας, της τουρκικής εισβολής και κατοχής. Πως θα παλέψουμε μέρα και νύκτα ωσότου από τα σκοτάδια αναβλύσει φως. Φως άπλετο ελευθερίας!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλώ όχι υβριστικά σχόλια,το ellada-kupros δεν φέρει ευθύνη για τυχόν υβριστικούς χαρακτηρισμούς.Σφάξτε τους με το βαμβάκι..έχουμε πλούσιο λεξιλόγιο άλλωστε.