ΧΡΟΝΙΚΟ ΜΑΧΩΝ ΤΗΣ «ΕΛ.ΔΥ.Κ»

«ΑΤΤΙΛΑΣ» 1

20 Ιουλίου 1974 

Σάββατο πρωί, μόλις έχει σημάνει εγερτήριο. Τίποτε δεν προμηνύει το τι θα επακολουθήσει.
Ξαφνικά ο γαλανός ουρανός σκοτεινιάζει από σμήνος εχθρικών αεροσκαφών. Πέντε αεροσκάφη τύπου Ντακότα και ένα τύπου C130 ρίχνουν αλεξιπτωτιστές κοντά στο χωριό ΚΙΟΝΕΛΙ.
Δύο βομβαρδιστικά αεροσκάφη (F 104) βομβαρδίζουν το στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ με βόμβες χιλίων λιβρών. Η αίθουσα επιχειρήσεων και τα γύρω κτίρια του Διοικητηρίου γίνονται ο πρώτος στόχος του Τούρκου εισβολέα. Σε δευτερόλεπτα η εικόνα είναι πραγματικά βιβλική.
Η ΕΛΔΥΚ στο διάστημα της πρώτης ημέρας εξαπολύει δύο επιθέσεις. Μία κατά τη διάρκεια της ημέρας και καταλαμβάνει το στρατόπεδο της ΤΟΥΡΔΥΚ, επιφέροντας στον εχθρό σοβαρές απώλειες. Τη δεύτερη κατά τη διάρκεια της νύχτας προς το χωριό ΚΙΟΝΕΛΙ, όπου ήταν και η μεγαλύτερη δύναμη της ΤΟΥΡΔΥΚ. Η επίθεση είναι μετωπική και υποστηρίζεται από ίλη αρμάτων και πυροβολικού. 

Η επίθεση αρχικά εξελίχθηκε με επιτυχία και τα επιτιθέμενα τμήματα (δύο τάγματα των δύο λόχων) κατόρθωσαν να διασπάσουν τις πρώτες σειρές πολυβολείων και να φτάσουν στην αντιαρματική τάφρο (Α/Τ). Εκεί παγιδεύτηκαν τα δύο από τα τέσσερα άρματα και τα άλλα δύο καταστράφηκαν. 

Τα τμήματα πεζικού που διάβηκαν την Α/Τ τάφρο δέχτηκαν καταιγισμό διασταυρούμενων πυρών από πολυβόλα και καθηλώθηκαν σε απόσταση 30-50 μέτρων από τις δεύτερες σειρές πολυβολείων.


Η επίθεση διήρκεσε μέχρι τις 02:00 πρωινής της 21/7/1974, οπότε και διατάχθηκε η σύμπτυξη των τμημάτων, επειδή εκτιμήθηκε ότι η παραμονή εγκυμονούσε μεγάλες απώλειες με το φως της ημέρας, λόγω των επιθέσεων της αεροπορίας και της μη ύπαρξης αντιαεροπορικής κάλυψης.
Από το πρωί της 21/7/74 επιστρέφουν μέσω της ΠΑΦΟΥ οι οπλίτες της 72 Γ΄ ΕΣΣΟ και εντάσσονται στις οργανικές μονάδες που ανήκαν πριν την αναχώρησή τους. Όλη την ημέρα συνεχίζεται η προσβολή του στρατοπέδου ΕΛΔΥΚ από αεροσκάφη με ρουκέτες και πυροβολισμούς. 

Η ίδια κατάσταση συνεχίζεται και στις 22/7/74 με αμείωτη ένταση από την πλευρά του εχθρού. Οι βομβαρδισμοί εντάθηκαν τις απογευματινές ώρες (03:45) με βόμβες χιλίων λιβρών και βόμβες Ναπάλμ (εμπρηστικές). 

Στις 15:55 υπήρξε σήμα περί κατάπαυσης του πυρός. Η ΕΛΔΥΚ, σεβόμενη την υπογραφή εκεχειρίας, διέταξε παύση πυρός. Όμως δεν συνέβη το ίδιο και με την άλλη πλευρά. Ο εχθρός συνεχίζει απτόητος τους βομβαρδισμούς του στρατοπέδου μας, με αποκορύφωμα την νυχτερινή επίθεση (20:00), η οποία υποστηρίζεται από όλμους 4,2 και 81 χιλ. 

Η μάχη υπήρξε σφοδρότατη και διήρκεσε μέχρι τις 03:30 πρωινής της 23/7/74. Ο εχθρός είχε μεγάλες απώλειες στο πεδίο της μάχης, σε αντίθεση με τα αμυνόμενα τμήματά μας.


Το τέλος της πρώτης φάσης του «ΑΤΤΙΛΑ» 1 βρίσκει τον εχθρό σε μειονεκτικότατη θέση. Αν και έχει αποβιβάσει στο νησί 40.000 στρατό και περίπου 200-300 άρματα μάχης, όχι μόνο δεν κατόρθωσε να προωθήσει τις θέσεις του, αντίθετα έχει χάσει στα περισσότερα πεδία μάχης.
Η ιστορία, για να είναι δίκαιη, πρέπει πιστεύω να αναφέρει και ονομαστικά τους ανθρώπους που καθορίζουν τις εξελίξεις. Χωρίς να θεωρηθεί υπερβολή, πιστεύω ότι ο καθένας από μας, όπου κι αν βρέθηκε την ώρα της μάχης, έκανε το καλύτερο που θα μπορούσε να κάνει. 

Όμως κάποιοι άνθρωποι σηματοδοτήσανε με το θάρρος και την τόλμη τους όλη την εξέλιξη της πρώτης φάσης. Η ύπαρξη στη Δ/νση του 3ου ΕΓ του Ταγματάρχη Καλιώρα ?παροιμιώδης η ηρεμία του? στη Διοίκηση του ΛΒΟ, του Λοχαγού Κυρίτση του 4ου Λόχου, του Λοχαγού Αρώνη, του Αντισυνταγματάρχη Παπαγιάννη (Υποδιοικητή της ΕΛΔΥΚ) είναι πιστεύω ένας από τους λόγους που οι απώλειες της ΕΛΔΥΚ είναι σε σύγκριση με τις απώλειες του εχθρού ασήμαντες.

 
Οι εκτιμήσεις του BBC για τις απώλειες των Τούρκων αναφέρονταν σε χιλιάδες, ενώ αντίστοιχα της ΕΛΔΥΚ ήταν: Νεκροί 12, τραυματίες 45, αγνοούμενοι 11 (στη νυχτερινή επίθεση στο χωριό ΚΙΟΝΕΛΙ)


ΛΑΜΠΡΟΣ ΓΩΓΟΣ
Πρόεδρος του
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ
ΠΟΛΕΜΙΣΤΩΝ ΕΛ.ΔΥ.Κ.


«ΑΤΤΙΛΑΣ» 2


14 Αυγούστου 1974
Οι Τούρκοι έχουν κυριαρχήσει σχεδόν παντού, έχουν χαράξει τη γραμμή τους και δεν έχουν καταφέρει να καταλάβουν το θύλακα της ΕΛΔΥΚ, παρ? ότι τον έχουν κυκλώσει. Στις 14 Αυγούστου τα ξημερώματα αρχίζουν καταιγιστικό πυρ κατά των θέσεων της ΕΛΔΥΚ και των δυνάμεων που είναι διατεταγμένες γύρω και μέσα από το στρατόπεδο. Οι δυνάμεις αυτές είναι 3 λόχοι, ο Λόχος Διοικήσεως έξω από το στρατόπεδο και ο 2 και 4 Λόχος μέσα σ? αυτό.
Μετά από καταιγιστικό πυρ δύο ωρών αρχίζει η τουρκική επίθεση. Προηγούνται τα άρματα μάχης και ακολουθεί πεζικό πλήρως εξοπλισμένο. Η επίθεση όμως αποκρούεται, με τεράστιες απώλειες για τους Τούρκους. Στις 11 και 20 έχουμε τη δεύτερη τουρκική επίθεση, οι Τούρκοι έχουν παραταχθεί σε δύο διαδοχικές γραμμές και προχωρούνε, οι απώλειές τους όμως είναι τόσο μεγάλες, που και πάλι δεν καταφέρνουν να προχωρήσουν βήμα. Στις 8 το βράδυ κάνουν νέα νυχτερινή επίθεση, αλλά και αυτή αποκρούεται.

Φτάνουμε έτσι στις 15 Αυγούστου, στις 11 το πρωί οι Τούρκοι αρχίζουν να βάλλουν τις θέσεις της ΕΛΔΥΚ με αεροπορία και στη συνέχεια με άρματα και πεζικό. Οι Ελδυκάριοι με τη βοήθεια μιας μοίρας πυροβολικού κατορθώνουν και πάλι να αποκρούσουν τις επιθέσεις των Τούρκων με ελάχιστες απώλειες, σε αντίθεση με τον εχθρό, που έχει και πάλι τεράστιες απώλειες. 

Πού οφειλόταν τώρα το γεγονός ότι οι Τούρκοι δεν μπόρεσαν να προχωρήσουν ούτε βήμα, παρά τις οργανωμένες επιθέσεις τους, και τις τεράστιες απώλειες που είχαν; Η άμυνα της ΕΛΔΥΚ, χωρίς να υπάρχει πλήρες πολεμικό υλικό και ούτε αρκετοί άντρες για να αντιμετωπιστούν κατάλληλα οι οργανωμένες επιθέσεις, κατόρθωσε χάρη στον ηρωισμό και την αυταπάρνηση των ανδρών της να αποκρούσει τις επιθέσεις του εχθρού και μάλιστα να προκαλέσουν σύγχυση, πανικό και αντικαταστάσεις στους ανώτατους αξιωματικούς του εχθρού.


Και φτάνουμε στις 16 Αυγούστου. Με το πρώτο φως της ημέρας οι Τούρκοι εξαπολύουν επίθεση με την αεροπορία, ακολουθούν όλμοι και όπλα υποστήριξης και τέλος τα άρματα με το πεζικό. Συναντούν σθεναρή αντίσταση, αλλά οι Ελδυκάριοι είναι λίγοι. Οι Τούρκοι προωθούνται στη Σχολή Γρηγορίου από την περιοχή Γερόλακκο, η ΕΛΔΥΚ πλέον θεωρείται κυκλωμένη, μόνο ένα τμήμα της περιοχής του δρόμου Λευκωσίας-Γερόλακκου είναι ακάλυπτο. Η Διμοιρία Μηχανικού με τον υπόλοιπο Λόχο Διοικήσεως μάχονται σαν λιοντάρια μέχρι τις 11 το πρωί, οπότε και τα άρματα έφτασαν στις θέσεις τους και πάτησαν αρκετούς από αυτούς. Οι απώλειες σε σχέση με τη δύναμη είναι μεγάλες. Από τους 35 άντρες οι 23 είναι νεκροί. Νεκρός είναι επίσης και ο επικεφαλής Λοχαγός Σταυριανάκος Σωτήριος. Οι δύο λόχοι που ήταν μέσα στο στρατόπεδο, ο δεύτερος και ο τέταρτος, ήταν πλέον κυκλωμένοι. Έδωσαν επική μάχη και πολλές φορές σώμα με σώμα, ενώ δέχονταν επιθέσεις από αεροπορία, πολυβόλα Μπράουνινγκ και εμπρηστικές βόμβες Ναπάλμ, άρματα και πεζικό. Η επική και ανεπανάληπτη σε ηρωισμό και αυτοθυσία μάχη των λίγων εναντίον των πολλών κράτησε σχεδόν μέχρι τις 4 το απόγευμα. Ο 4ος Λόχος είχε 19 νεκρούς και αγνοούμενους καθώς και πολλούς τραυματίες.


Όταν οι Τούρκοι έμπαιναν στο στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ, διατάχθηκε σύμπτυξη, οι υπερασπιστές του στρατοπέδου πέρασαν στην κυριολεξία μέσα από τις γραμμές των Τούρκων βάλλοντες και βαλλόμενοι (πράγμα απίστευτο και όμως αληθινό) και έφτασαν στην περιοχή Αρχάγγελου, όπου συγκεντρώθηκαν οι ζώντες υπερασπιστές. Μάλιστα εκείνη την ώρα έφτασαν στο ύψωμα Γρηγορίου ενισχύσεις από έφεδρους της Λεμεσού. Όσοι είχαν απομείνει ζωντανοί δεν το πίστευαν, αλλά και όσοι έβλεπαν από μακριά ή έμαθαν γι? αυτό το μακελειό δεν πίστευαν ότι υπήρχαν ζωντανοί Ελδυκάριοι. Ο αγώνας της ΕΛΔΥΚ ήταν ανεπανάληπτος, οι θυσίες των αξιωματικών και ανδρών της συγκρίνονται χωρίς υπερβολή με τις θυσίες των Θερμοπυλών, της Αλαμάνας, του Σκρα και της Κλεισούρας. 

Οι σελίδες που γράφτηκαν είναι πραγματικά ολόχρυσες. Η εθελοθυσία, η αυταπάρνηση, η αγωνιστική διάθεση, η λεβεντιά, η αλληλεγγύη έφτασαν στα πιο ψηλά επίπεδα. Αυτές οι αρετές θα πρέπει να πρυτανεύσουν και σήμερα. Οι Τούρκοι, βλέποντάς μας διχασμένους και αναποφάσιστους, δεν πρόκειται να αλλάξουν στάση. Οι ισόθεοι υπερασπιστές της ΕΛΔΥΚ, που έβαψαν με το αίμα τους τα άγια χώματα της Κύπρου, δείχνουν σε όλους τους Έλληνες το δρόμο του χρέους, το δρόμο της τιμής. Απώλειες της ΕΛΔΥΚ στη μάχη του στρατοπέδου: οπλίτες νεκροί 26, αξιωματικοί και υπαξιωματικοί μόνιμοι 16, βαριά τραυματίες 22 και 200 ελαφριά. 

Τέλος οι άντρες της ΕΛΔΥΚ το 1974 έκαναν το καθήκον τους στο ακρότατο σημείο του Ελληνισμού. Θα πρέπει λοιπόν η ελληνική πολιτεία, έστω και μετά από 24 χρόνια, να κάνει το δικό της, αναγνωρίζοντας την πολεμική τους υπηρεσία και να τους τοποθετήσει στη θέση που αρμόζει σε ήρωες και φωτεινά παραδείγματα για τις νεότερες γενιές.



ΣΑΚΗΣ ΠΛΕΣΣΑΣ
Ταμίας
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ
ΕΛ.ΔΥ.Κ.

http://clubs.pathfinder.gr/XANDRINOS/230533